Araştırma Makalesi
Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Farkındalıkları İle Sağlık Algılarının İncelenmesi
Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemşirelik bölümünde öğrenim gören lisans öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik farkındalıkları ile sağlık algılarının incelenmesidir.
Yöntem: Bu çalışma tanımlayıcı araştırma modeline göre 2019 yılında çalışmaya katılmayı kabul eden 361 hemşirelik öğrencisi ile yapılmıştır. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen sosyo-demografik özellikleri ve akılcı ilaç kullanımını içeren 24 sorudan oluşan soru formu ve 15 sorudan oluşan “Sağlık Algısı Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, independent-t, mann whitney u ve ki-kare testi kullanılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Hemşirelik öğrencilerin yaş ortalaması 20.66±2.10(min 18, max 37)’dur. Öğrencilerin %66.5’i hekimin verdiği ilacı hekim tavsiyesine göre kullanmakta, %64.2’si artan ilacı buzdolabında saklamakta, %64.9’u ilaç dışı tedavi olarak bitkisel tedavi kullanmaktadır. Öğrencilerin %58.3’ü akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi sahibidir. Spor yapmayan, ilaç prospektüsünü okumayan, ilacı zamanında almayan öğrencilerin sağlık algılarının daha yüksek olduğu ve aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05)
Sonuç: Bu çalışmada hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik farkındalıklarının iyi düzeyde ve sağlık algılarının ise orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik farkındalıklarının geliştirilmesi için bilgilendirici etkinliklerin düzenlenmesi oldukça önemlidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. World Health Organization. Medicines: rational use of medicines. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs338/en/index.html.(Erişim tarihi:13.12.2019).
- 2. World Health Organization. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985). https://apps.who.int/iris/handle/10665/62311. .(Erişim tarihi:13.12.2019).
- 3. World Health Organization. Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients, Apr 2005; A58/14. https://apps.who.int/iris/handle/10665/20291. . (Erişim tarihi:13.12.2019).
- 4. Krähenbühl-Melcher, A., Schlienger, R., Lampert, M, Haschke, M., Drewe, J., Krahenbülh, S. (2007). Drug-Related Problems in Hospitals: A Review of the Recent Literature. Drug Safety, 30, 379-407.
- 5. Aslam, A., Khatoon, S., Mehdi, M., Mumtaz, S., Murtaza, B. (2016). Evaluation of rational drug use at teaching hospitals in Punjab, Pakistan. Journal of Pharmacy Practice and Community Medicine, 2(2), 54-57.
- 6. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni. http://www.akilciilac.gov.tr/wp- content/uploads/2015/09/aik-bltn-12-i.pdf. (Erişim tarihi:10.04.2020).
- 7. Atasever, M. (2014).Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002- 2013 Dönemi. 2014 https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SH%20Kitap%20 Basılan %2024%2012%202014.pdf. (Erişim Tarihi: 20.02.2019).
- 8. Bian, C., Xu, S., Wang, H., Li, N., Wu, J., Zhao, Y., et al. (2015). A Study on the Application of the Information-Motivation-Behavioral Skills (IMB) Model on Rational Drug Use Behavior among Second-Level Hospital Outpatients in Anhui, China. PLoS ONE, 10(8), e0135782. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0135782
- 9. Açıksöz, S., Kurt, G., Seyfi, M. (2020) Hemşirelik Öğrencilerinin Reçetesiz İlaç Kullanma Durumları. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(1), 17-23.
- 10. Goel, D., Gupta, S. (2013). Self-medication patterns among nursing students in North India. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences (IOSRJDMS), 11(4), 14-7.
- 11. Diamond, J. J., Becker, J. A., Arenson, C. A., Chambers, C. V., Rosenthal, M. P. (2007). Development of a scale to measure adults’ perceptions of health: priliminary findings. Journal of Community Psychology, 35(5), 557-61.
- 12. Doğanay, S., Uçku, Ş.R. (2012). Yaşlılarda Kötü Sağlık Algısı Koroner Kalp Hastalığı Ve Ölümleri Belirler Mi?. Türk Geriatri Dergisi, 15(4).
- 13. Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte kavramlar ve kuramlar. Ankara: Akademi Basın ve Yayıncılık Ankara.
- 14. Nauert, R. Factors That Influence Health Perceptions Vary by Country. https://psych central.com/news/2015/09/14/factors-that-influence-health-perceptions-vary-by-country/922 20.html. (Erişim tarihi:10.03.2019).
- 15. Çaka, S. Y., Topal, S., Suzan, Ö. K., Çınar, N., Altınkaynak, S. (2017). Hemşirelik Öğrencilerin Sağlık Algısı İle Özgüvenleri Arasındaki İlişki. Journal of Human Rhythm, 3(4), 198-203.
- 16. Can, G., Ozdilli, K., Erol, O., Unsar, S., Tulek, Z., Savaser, S., et al. (2008). Comparison of the healthpromoting lifestyles of nursing and non-nursing students in Istanbul, Turkey. Nurs Health Sci, 10(4), 273-80.
- 17. Cihangiroğlu, Z., Deveci, S. E. (2011). Healthy life style behaviours and related influencing factors of the students of Elazig High School of Health Sciences of Firat University. Firat Medical Journal, 16(2), 78-83.
- 18. Eser, S., İkinci, S., Ocaktan, M. E., Çalışkan, D., Piyal, B., Akdur, R. (2012.) Evaluation perception of health in the faculty of pharmacy students. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Bursa: 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı.p.592-4. ISBN: 987-975-97836- 3-1.
- 19. Kenny, A. M., Biskup, B., Robbins, B., Marcella, G., Burleson, J. A. (2003). Effects of vitamin D supplementation on strength, physical function, and health perception in older, community-dwelling men. J Am Geriatr Soc, 51(12), 1762-7.
- 20. Alkan, S. A., Özdelikara, A., Boğa, N. M. (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlık Algılarının Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 11-21.
- 21. Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., ve ark. (2015). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 35-42.
- 22. Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., Kuğu, E. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(2), 143-156.
- 23. Birşeşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Sağlıklı Bireyler.http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals/goal-3-good-health- and-well-being.html.Erişim tarihi:23.03.2020
- 24. Kadioğlu, H., Yildiz, A. (2012). Sağlık Algısı Ölçegi'nin Türkçe Çevriminin Geçerlilik ve Güvenilirligi/Validity and Reliability of Turkish Version of Perception of Health Scale. Türkiye Klinikleri. Tip Bilimleri Dergisi, 32(1), 47.
- 25. Ekenler, Ş., Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3), 44-55
- 26. Yapıcı, G., Balıkçı, S., Uğur, Ö. (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38(4), 458-65.
- 27. Şantaş, F., Demirgil, B. (2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1), 35-48. DOI: 10.22139/jobs.286671
- 28. Özdelikara, A., Alkan, S. A., & Mumcu, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 275-282.
- 29. Çilingir, D., & Aydın, A. (2017). Department of Nursing Students’ Perception of Health. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(3), 167-176.
- 30. Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-274.
- 31. Park, D. Y., Kim, M. J. (2017). The effects of family function, health perception, and self-efficacy on health promoting behaviors of nursing college students. The Journal of the Korea Contents Association, 17(6), 561-570.
- 32. Doğu, Ö., Atasoy, I. (2017). Hemşirelik Lisans Öğrencilerinde Sağlık Algısına Cinsiyet Ve Diğer Faktörlerin Etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri, 9(2), 107-13.
Yıl 2021,
Cilt: 5 Sayı: 2, 251 - 260, 29.05.2021
Öz
Objective: The aim of this study is to investigate rational drug use awareness and health perceptions of undergraduate students studying in nursing department.
Methods: This study was conducted according to descriptive research model with 361 nursing students in 2019. The data of the study were collected using a questionnaire developed by the researchers and that consisting of 24 questions including socio-demographic characteristics and rational drug use, and a "Health Perception Scale" consisting of 15 questions. Descriptive statistics, independent-t and chi-square test and Anova t test were used to evaluate the data obtained from the study. Statistical significance level was accepted as p <0.05.
Results: The average age of nursing students is 20.66 ± 2.10 (min 18, max 37). 66.5% of the students use the medicine given by the physician according to the advice of the physician, 64.2% of the students keep medicine the rest in the refrigerator, and 64.9% use the herbal treatment as a non-drug treatment. 58.3% of the students got information about rational drug use. It was found that students who do not do sports, do not read medication rospectus, do not take the drug on time have higher health perceptions and the difference between them was found to be statistically significant (p <0.05).
Conclusion: In this study, rational drug use knowledge levels of nursing students were found to be good. Nursing students' health perceptions were found to be moderate. It is very important to organize informative activities in order to increase the level of rational drug use knowledge of nursing students.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. World Health Organization. Medicines: rational use of medicines. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs338/en/index.html.(Erişim tarihi:13.12.2019).
- 2. World Health Organization. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985). https://apps.who.int/iris/handle/10665/62311. .(Erişim tarihi:13.12.2019).
- 3. World Health Organization. Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients, Apr 2005; A58/14. https://apps.who.int/iris/handle/10665/20291. . (Erişim tarihi:13.12.2019).
- 4. Krähenbühl-Melcher, A., Schlienger, R., Lampert, M, Haschke, M., Drewe, J., Krahenbülh, S. (2007). Drug-Related Problems in Hospitals: A Review of the Recent Literature. Drug Safety, 30, 379-407.
- 5. Aslam, A., Khatoon, S., Mehdi, M., Mumtaz, S., Murtaza, B. (2016). Evaluation of rational drug use at teaching hospitals in Punjab, Pakistan. Journal of Pharmacy Practice and Community Medicine, 2(2), 54-57.
- 6. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni. http://www.akilciilac.gov.tr/wp- content/uploads/2015/09/aik-bltn-12-i.pdf. (Erişim tarihi:10.04.2020).
- 7. Atasever, M. (2014).Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002- 2013 Dönemi. 2014 https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SH%20Kitap%20 Basılan %2024%2012%202014.pdf. (Erişim Tarihi: 20.02.2019).
- 8. Bian, C., Xu, S., Wang, H., Li, N., Wu, J., Zhao, Y., et al. (2015). A Study on the Application of the Information-Motivation-Behavioral Skills (IMB) Model on Rational Drug Use Behavior among Second-Level Hospital Outpatients in Anhui, China. PLoS ONE, 10(8), e0135782. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0135782
- 9. Açıksöz, S., Kurt, G., Seyfi, M. (2020) Hemşirelik Öğrencilerinin Reçetesiz İlaç Kullanma Durumları. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(1), 17-23.
- 10. Goel, D., Gupta, S. (2013). Self-medication patterns among nursing students in North India. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences (IOSRJDMS), 11(4), 14-7.
- 11. Diamond, J. J., Becker, J. A., Arenson, C. A., Chambers, C. V., Rosenthal, M. P. (2007). Development of a scale to measure adults’ perceptions of health: priliminary findings. Journal of Community Psychology, 35(5), 557-61.
- 12. Doğanay, S., Uçku, Ş.R. (2012). Yaşlılarda Kötü Sağlık Algısı Koroner Kalp Hastalığı Ve Ölümleri Belirler Mi?. Türk Geriatri Dergisi, 15(4).
- 13. Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte kavramlar ve kuramlar. Ankara: Akademi Basın ve Yayıncılık Ankara.
- 14. Nauert, R. Factors That Influence Health Perceptions Vary by Country. https://psych central.com/news/2015/09/14/factors-that-influence-health-perceptions-vary-by-country/922 20.html. (Erişim tarihi:10.03.2019).
- 15. Çaka, S. Y., Topal, S., Suzan, Ö. K., Çınar, N., Altınkaynak, S. (2017). Hemşirelik Öğrencilerin Sağlık Algısı İle Özgüvenleri Arasındaki İlişki. Journal of Human Rhythm, 3(4), 198-203.
- 16. Can, G., Ozdilli, K., Erol, O., Unsar, S., Tulek, Z., Savaser, S., et al. (2008). Comparison of the healthpromoting lifestyles of nursing and non-nursing students in Istanbul, Turkey. Nurs Health Sci, 10(4), 273-80.
- 17. Cihangiroğlu, Z., Deveci, S. E. (2011). Healthy life style behaviours and related influencing factors of the students of Elazig High School of Health Sciences of Firat University. Firat Medical Journal, 16(2), 78-83.
- 18. Eser, S., İkinci, S., Ocaktan, M. E., Çalışkan, D., Piyal, B., Akdur, R. (2012.) Evaluation perception of health in the faculty of pharmacy students. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Bursa: 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı.p.592-4. ISBN: 987-975-97836- 3-1.
- 19. Kenny, A. M., Biskup, B., Robbins, B., Marcella, G., Burleson, J. A. (2003). Effects of vitamin D supplementation on strength, physical function, and health perception in older, community-dwelling men. J Am Geriatr Soc, 51(12), 1762-7.
- 20. Alkan, S. A., Özdelikara, A., Boğa, N. M. (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlık Algılarının Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 11-21.
- 21. Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., ve ark. (2015). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 35-42.
- 22. Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., Kuğu, E. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(2), 143-156.
- 23. Birşeşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Sağlıklı Bireyler.http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals/goal-3-good-health- and-well-being.html.Erişim tarihi:23.03.2020
- 24. Kadioğlu, H., Yildiz, A. (2012). Sağlık Algısı Ölçegi'nin Türkçe Çevriminin Geçerlilik ve Güvenilirligi/Validity and Reliability of Turkish Version of Perception of Health Scale. Türkiye Klinikleri. Tip Bilimleri Dergisi, 32(1), 47.
- 25. Ekenler, Ş., Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3), 44-55
- 26. Yapıcı, G., Balıkçı, S., Uğur, Ö. (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38(4), 458-65.
- 27. Şantaş, F., Demirgil, B. (2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1), 35-48. DOI: 10.22139/jobs.286671
- 28. Özdelikara, A., Alkan, S. A., & Mumcu, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 275-282.
- 29. Çilingir, D., & Aydın, A. (2017). Department of Nursing Students’ Perception of Health. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(3), 167-176.
- 30. Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-274.
- 31. Park, D. Y., Kim, M. J. (2017). The effects of family function, health perception, and self-efficacy on health promoting behaviors of nursing college students. The Journal of the Korea Contents Association, 17(6), 561-570.
- 32. Doğu, Ö., Atasoy, I. (2017). Hemşirelik Lisans Öğrencilerinde Sağlık Algısına Cinsiyet Ve Diğer Faktörlerin Etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri, 9(2), 107-13.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 |
Cited By
THE RELATIONSHIP BETWEEN NURSING STUDENTS' HEALTH PERCEPTIONS AND HEALTH-SEEKING BEHAVIORS
International Journal of Health Services Research and Policy
https://doi.org/10.33457/ijhsrp.1415947
Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı ve Antibiyotik Kullanım Duyarlılığı
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
https://doi.org/10.47495/okufbed.1095530
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.