Araştırma Makalesi
Yıl 2021,
Cilt: 24 Sayı: 1, 59 - 67, 21.03.2021
Öz
Amaç: Bu araştırma, göçmen bireylere bakım verenlerin bakım yükü ile bakım vermeye yönelik özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı özellikte olan bu çalışma, Çorum Hitit Üniversitesi Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesinde göçmen hastasına bakım veren 302 göçmen hasta yakını ile yapılmıştır. Veriler 48 sorudan oluşan bakım verici ve bakım alanlara ait veri toplama formu ve Zarit Bakım Yükü Ölçeği ile toplanmıştır. Veri toplama formunda özyeterlilik ile ilgili bir soru sorulmuştur. Analizler; Shapiro-Wilks Testi, Mann-Whitney U Testi, Kruskall Wallis Testi, anlamlılık saptandığında alt grup testi yapılarak Bonferroni düzeltmesi, Spearman Rho Korelasyonu Katsayısı ile yapılmıştır.
Bulgular: Göçmen bireylere bakım vericilerin bakım yükü puan ortalaması 12.1±7.9 bulunmuştur. Bakım vericilerin ileri yaş olanlarının, kronik hastalığı olanların, bakım dışında başka sorumluluğu olanların, yardıma ihtiyaç duyanların, bakımda zorlananların ve bakım vermede kendini yeterli hissetmeyenlerin bakım yükü fazla bulunmuştur. Bakım verenlerin öğrenim durumunun ve bakım alan göçmenlerin yaş, cinsiyet ve medeni durumunun bakım verme yükünü etkilediği görülmüştür.
Sonuç: Bakım verenlerin özyeterliliği arttıkça bakım verme yükünün azaldığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Messias DKH. Migration transitions. Meleis AI. Editör, Transitions Theory Middle Range and Situation-Specific Theories in Nursing Research and Practice, 1. Baskı, New York, Springer Publishing Company. 2010:226-31.
- 2. Gümüş Y. Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015;18(1):63-7.
- 3. Aydın C. Göçmenlerin karşılaştıkları ve neden oldukları bazı psikolojik sorunlar ve çözüm önerileri üzerine bir analiz. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 2017:305-16.
- 4. Oral B, Çetinkaya F. Sosyolojik bir olgu olarak göç, tanımı, nedenleri ve göç kuramları. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topic, 2017;3(1):1-8.
- 5. Beşer A, Tektaş-Kerman K. Göç eden bireylerin öncelikli sağlık sorunları ve sağlık hizmetine ulaşımdaki engeller. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 2017;3(3):143-8.
- 6. Kara P, Nazik E. Göçün kadın ve çocuk sağlığına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;7(2):58-69.
- 7. Kazoura F, Zahreddinea NR, Maragela MG, Almustafaa MA, Soufiac M, Haddada R, Richaa S. Post-traumatic stress disorder in a sample of Syrian refugees in Lebanon. Comprehensive Psychiatry, 2017;72(2017):41-7.
- 8. Öztürk A. Göçlerin kadın sağlığına etkileri. Turkiye Klinikleri Public Health-Special Topic, 2017;3(1):41-8.
- 9. Aşılar RH, Yıldırım A. Göçün sosyal ve ruhsal etkileri ve hemşirelik. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 2018;4(3):10-20.
- 10. Baş M, Molu B, Tuna Hİ, Baş İ. Göç eden ailelerin sosyo-kültürel ve ekonomik değişiminin kadın ve çocuk yaşamına etkisi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 2017;6(3):1680-93.
- 11. Tuzcu A, Bademli K. Göçün psikososyal boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2014;6(1):56-66.
- 12. Aydoğan S, Metintaş S. Türkiye’ye gelen dış göç ve sağlığa etkileri. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 2017;2(2):37-45.
- 13. Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya evde bakım hizmeti veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2017;10(2):19-39.
- 14. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2011;3(3);513-52.
- 15. Akyar İ, Akdemir N. Alzheimer hastalarına bakım verenlerin yaşadıkları güçlükler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009;16(3):32- 49.
- 16. Yeşil T, Uslusoy EÇ, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2016;5(4):54-66.
- 17. Altıok HÖ, Şengün F, Üstün B. Bakım: kavram analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2011;4(3):137-40.
- 18. Rafiyah İ, Sutharangsee W. Review: Burden on family caregivers caring for patients with schizophrenia and its related factors. Nurse Media Journal of Nursing, 2011;1(1):29-41.
- 19. Atak T, Özekes M. Demanslı hastalarla ilgilenen aile üyelerinin bakım veren yükünün incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 2019;20(1):145-61.
- 20. Yıldırım F, İlhan Öİ. Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 2010;21(4):301-8.
- 21. Cantilav N, Eda ABUT, Ardahan E, Öztornacı BÖ, Sarı HY. Bronkopnömoni nedeniyle hastaneye yatan çocukların annelerinin öz-yeterliliklerinin incelenmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2017;2(2):1-5.
- 22. Erten ZK, Zincir H, Özen B, Dinç S, Sevig Ü, Özkan F. Göçle gelen ailelerin sağlıkla ilgili bazı davranış ve görüşlerinin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2014;1(3):35-46.
- 23. Bachner, Yaacov G. “Preliminary assessment of the psychometric properties of the abridged arabic version of the zarit burden ınterview among caregivers of cancer patients”. European Journal of Oncology Nursing, 2013;17(5):657–60.
- 24. Işıkhan V. Kurumda çalışan yaşlı bakım elemanlarının bakım yükünü etkileyen faktörlerin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 2018;29(1):1-26.
- 25. Konerding U, Bowen T, Forte P, Karampli E, Malmström T, Pavi E, Torkki P, Graessel E. Do Caregiver characteristics affect caregiver burden differently in different countries?. American Journal of Alzheimer's Disease & Other Dementias®, 2019;34(3):148-52.
- 26. Adib-Hajbaghery M, Ahmadi B. Caregiver burden and its associated factors in caregivers of children and adolescents with chronic conditions. International journal of community based nursing and midwifery, 2019;7(4):258.
- 27. Yazıcı E, Karabulut Ü, Yıldız M, Tekes SB, İnan E, Çakır U, Boşgelmez Ş, Turgut C. Burden on caregivers of patients with schizophrenia and related factors. Noro-Psikiyatri Arsivi, 2016;53(2):96.
- 28. Lai DW. Effect of financial costs on caregiving burden of family caregivers of older adults. Sage Open, 2012;2(4):1-14.
- 29. Zaybak A, Güneş ÜY, İsmailoğlu EG, Ülker E. Yatağa bağımlı hastalara bakım veren bireylerin bakım yüklerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012;15(1):48-54.
- 30. Rafati F, Mashayekhi F, Dastyar N. Caregiver burden and spiritual well-being in caregivers of hemodialysis patients. Journal of Religion and Health, 2019;59(6):3084-96.
- 31. Eğici MT, Kök Can M, Toprak D. Palyatif bakım merkez¬lerinde tedavi gören hastalara bakım veren bireylerin bakım yükleri ve tükenmişlik durumları. Journal of Academic Research In Nursing. 2019;5(2):123-31.
- 32. Selçuk KT, Avcı D. Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. SDU Journal of Health Science Institute/SDÜ Saglik Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2016;7(1):1-10.
- 33. Özdemir Ü, Taşcı S, Kartın P, Çürük GNÇ, Nemli A, Karaca H. Kemoterapi alan bireylerin fonksiyonel durumu ve bakım yükü. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2017;4(1):49-61.
- 34. Altay B, Erkuran H, Avcı İA. Alzheimerlı hastaya bakım verenlerin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;3(2):1-8.
- 35. Garlo K, O’Leary JR, Ness PHV, Fried TR. Burden in caregivers of older adults with advanced illness. Journal of the American Geriatrics Society, 2010;58(12):2315-22.
- 36. Pehlivan S, Özgür YF, Yıldız H, Dalkılıç HE, Pehlivan Y. Romatolojik hastalıklarda sosyal destek ve bakım veren yükü. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2018;44(1):19-25.
- 37. Arslantaş, H, Adana F. The Burden of Schizophrenia on Caregivers. Current Approaches in Psychiatry, 2011;3(2):251-77.
- 38. Orak OS, Sezgin S. Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireleri Derneği, 2015;6(1):33-9.
- 39. Hu X, Dolansky MA, Hu X, Zhang F, Qu M. Factors associated with the caregiver burden among family caregivers of patients with heart failure in southwest China. Nursing and Health Sciences, 2016;18(1):105–112.
INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CARE BURDEN AND SELF-EFFICACY OF CAREGIVERS OF IMMIGRANT INDIVIDUALS
Öz
Aim: This research is for the relationship between the burden of caregivers and self-efficacy to care for immigrant individuals.
Methods: This descriptive study was conducted with the relatives of 302 migrant patients who care for migrant patients at Çorum Hitit University Erol Olçok Education and Research Hospital. The data were collected by caregiver and caregiver data collection form consisting of 48 questions and the Zarit Care Load Scale. A question about self-efficacy was asked in the data collection form. Analyses were performed with Shapiro-Wilks Test, Mann-Whitney U test, Kruskall Wallis test, Bonferroni correction by subgroup test when significance was determined, Spearman Rho correlation coefficient.
Results: The average burden of caregivers for migrants was found to be 12.1±7.9. The fact that the immigrants who provide care are older, those with chronic diseases, those who have other responsibilities for care, those who need help, those who have difficulty in care, and those who do
not feel enough to care, have a high burden of care. It seems that the age, gender and marital status of the migrant and care migrants affect the burden of care.
Conclusion: As the self-efficacy of the caregivers increased, it was observed that the burden of providing care decreased.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Messias DKH. Migration transitions. Meleis AI. Editör, Transitions Theory Middle Range and Situation-Specific Theories in Nursing Research and Practice, 1. Baskı, New York, Springer Publishing Company. 2010:226-31.
- 2. Gümüş Y. Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015;18(1):63-7.
- 3. Aydın C. Göçmenlerin karşılaştıkları ve neden oldukları bazı psikolojik sorunlar ve çözüm önerileri üzerine bir analiz. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 2017:305-16.
- 4. Oral B, Çetinkaya F. Sosyolojik bir olgu olarak göç, tanımı, nedenleri ve göç kuramları. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topic, 2017;3(1):1-8.
- 5. Beşer A, Tektaş-Kerman K. Göç eden bireylerin öncelikli sağlık sorunları ve sağlık hizmetine ulaşımdaki engeller. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 2017;3(3):143-8.
- 6. Kara P, Nazik E. Göçün kadın ve çocuk sağlığına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;7(2):58-69.
- 7. Kazoura F, Zahreddinea NR, Maragela MG, Almustafaa MA, Soufiac M, Haddada R, Richaa S. Post-traumatic stress disorder in a sample of Syrian refugees in Lebanon. Comprehensive Psychiatry, 2017;72(2017):41-7.
- 8. Öztürk A. Göçlerin kadın sağlığına etkileri. Turkiye Klinikleri Public Health-Special Topic, 2017;3(1):41-8.
- 9. Aşılar RH, Yıldırım A. Göçün sosyal ve ruhsal etkileri ve hemşirelik. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 2018;4(3):10-20.
- 10. Baş M, Molu B, Tuna Hİ, Baş İ. Göç eden ailelerin sosyo-kültürel ve ekonomik değişiminin kadın ve çocuk yaşamına etkisi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 2017;6(3):1680-93.
- 11. Tuzcu A, Bademli K. Göçün psikososyal boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2014;6(1):56-66.
- 12. Aydoğan S, Metintaş S. Türkiye’ye gelen dış göç ve sağlığa etkileri. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 2017;2(2):37-45.
- 13. Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya evde bakım hizmeti veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2017;10(2):19-39.
- 14. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2011;3(3);513-52.
- 15. Akyar İ, Akdemir N. Alzheimer hastalarına bakım verenlerin yaşadıkları güçlükler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009;16(3):32- 49.
- 16. Yeşil T, Uslusoy EÇ, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2016;5(4):54-66.
- 17. Altıok HÖ, Şengün F, Üstün B. Bakım: kavram analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2011;4(3):137-40.
- 18. Rafiyah İ, Sutharangsee W. Review: Burden on family caregivers caring for patients with schizophrenia and its related factors. Nurse Media Journal of Nursing, 2011;1(1):29-41.
- 19. Atak T, Özekes M. Demanslı hastalarla ilgilenen aile üyelerinin bakım veren yükünün incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 2019;20(1):145-61.
- 20. Yıldırım F, İlhan Öİ. Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 2010;21(4):301-8.
- 21. Cantilav N, Eda ABUT, Ardahan E, Öztornacı BÖ, Sarı HY. Bronkopnömoni nedeniyle hastaneye yatan çocukların annelerinin öz-yeterliliklerinin incelenmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2017;2(2):1-5.
- 22. Erten ZK, Zincir H, Özen B, Dinç S, Sevig Ü, Özkan F. Göçle gelen ailelerin sağlıkla ilgili bazı davranış ve görüşlerinin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2014;1(3):35-46.
- 23. Bachner, Yaacov G. “Preliminary assessment of the psychometric properties of the abridged arabic version of the zarit burden ınterview among caregivers of cancer patients”. European Journal of Oncology Nursing, 2013;17(5):657–60.
- 24. Işıkhan V. Kurumda çalışan yaşlı bakım elemanlarının bakım yükünü etkileyen faktörlerin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 2018;29(1):1-26.
- 25. Konerding U, Bowen T, Forte P, Karampli E, Malmström T, Pavi E, Torkki P, Graessel E. Do Caregiver characteristics affect caregiver burden differently in different countries?. American Journal of Alzheimer's Disease & Other Dementias®, 2019;34(3):148-52.
- 26. Adib-Hajbaghery M, Ahmadi B. Caregiver burden and its associated factors in caregivers of children and adolescents with chronic conditions. International journal of community based nursing and midwifery, 2019;7(4):258.
- 27. Yazıcı E, Karabulut Ü, Yıldız M, Tekes SB, İnan E, Çakır U, Boşgelmez Ş, Turgut C. Burden on caregivers of patients with schizophrenia and related factors. Noro-Psikiyatri Arsivi, 2016;53(2):96.
- 28. Lai DW. Effect of financial costs on caregiving burden of family caregivers of older adults. Sage Open, 2012;2(4):1-14.
- 29. Zaybak A, Güneş ÜY, İsmailoğlu EG, Ülker E. Yatağa bağımlı hastalara bakım veren bireylerin bakım yüklerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012;15(1):48-54.
- 30. Rafati F, Mashayekhi F, Dastyar N. Caregiver burden and spiritual well-being in caregivers of hemodialysis patients. Journal of Religion and Health, 2019;59(6):3084-96.
- 31. Eğici MT, Kök Can M, Toprak D. Palyatif bakım merkez¬lerinde tedavi gören hastalara bakım veren bireylerin bakım yükleri ve tükenmişlik durumları. Journal of Academic Research In Nursing. 2019;5(2):123-31.
- 32. Selçuk KT, Avcı D. Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. SDU Journal of Health Science Institute/SDÜ Saglik Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2016;7(1):1-10.
- 33. Özdemir Ü, Taşcı S, Kartın P, Çürük GNÇ, Nemli A, Karaca H. Kemoterapi alan bireylerin fonksiyonel durumu ve bakım yükü. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2017;4(1):49-61.
- 34. Altay B, Erkuran H, Avcı İA. Alzheimerlı hastaya bakım verenlerin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;3(2):1-8.
- 35. Garlo K, O’Leary JR, Ness PHV, Fried TR. Burden in caregivers of older adults with advanced illness. Journal of the American Geriatrics Society, 2010;58(12):2315-22.
- 36. Pehlivan S, Özgür YF, Yıldız H, Dalkılıç HE, Pehlivan Y. Romatolojik hastalıklarda sosyal destek ve bakım veren yükü. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2018;44(1):19-25.
- 37. Arslantaş, H, Adana F. The Burden of Schizophrenia on Caregivers. Current Approaches in Psychiatry, 2011;3(2):251-77.
- 38. Orak OS, Sezgin S. Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireleri Derneği, 2015;6(1):33-9.
- 39. Hu X, Dolansky MA, Hu X, Zhang F, Qu M. Factors associated with the caregiver burden among family caregivers of patients with heart failure in southwest China. Nursing and Health Sciences, 2016;18(1):105–112.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Mart 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Temmuz 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 24 Sayı: 1 |
Cited By
EV ORTAMINDA YATAĞA BAĞIMLI HASTAYA BAKIM VERMEDE HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi
https://doi.org/10.54061/jphn.964777
Dergimiz 2019 dan itibaren EBSCO CINAHL Database'de listelenmektedir.
Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.