Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
Cilt: 5 Sayı: 2, 325 - 337, 29.07.2022
Öz
Bu çalışmanın amacı Yeşil Öğrenci Projesi’ne katılan öğrencilerin ekorekreasyon faaliyetlerine katılımları çerçevesinde çevre okuryazarlığı, çevre duyarlılığı, çevre etiği farkındalığı ve çevre tutumlarının uygulamalar öncesinde ve sonrasındaki durumunu analiz etmektir. Araştırmada veriler Yeşil Öğrenci Projesi’ne katılan 48 öğrenci ile yüz yüze anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada tek gruplu ön test-son test zayıf deneysel desenden yararlanılmıştır. Ekorekreasyonel uygulamalar kapsamında TEMA Vakfı bilgilendirme toplantısı ve ziyareti, TEMA belgesel gösterimi, MTA Tabiat Tarihi Müzesi gezisi, fidan dikim etkinliği, trekking etkinliği, oryantiring ve plogging etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kişisel veri formu ve dört farklı ölçüm aracı kullanılmıştır. Uygulamalar öncesinde ve sonrasında elde edilen veriler betimleyici istatistiklerin yanı sıra, ön test son test analizleriyle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde; katılımcıların çevre okuryazarlığı toplam puanlarında, tutum ve kullanım alt boyutlarında, çevre duyarlılığı toplam puanlarında, toprak kirliliği, ekolojik denge, çevre konusundaki tartışmalara katılma alt boyutlarında anlamlı ve pozitif yönlü gelişim gözlendiği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Açar, S. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde gözlem gezisi uygulamasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevre duyarlılığına etkisi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
- Aydın, F., Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
- Ayvaz, Z. (1998). Çevre eğitimine giriş. İzmir: Çevre Eğitimi ve Araştırma Vakfı (ÇevKor: Çevre Eğitimi Merkezi Yayınları: 3).
- Balkan Kıyıcı, F., Atabek Yiğit, E., Darçın, E.S.(2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-27.
- Başal, H. A. (2003). Okul öncesi eğitimde uygulamalı çevre eğitimi. erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. Sevinç M. (Ed.). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Benzer, E., Şahin, F. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığının proje tabanlı öğrenme süresince örnek olaylarla değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35, 55-83.
- Can, D. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlığı, başarı ve kimyaya karşı tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Çabuk, B., Karacaoğlu, Ö.C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2),189-198.
- EnvLit (2012). Environmental literacy. Michigan State University. USA. 6 Ocak 2018 tarihinde http://envlit.educ.msu.edu/index.htm adresinden erişildi.
- Erten, S. (2007). Ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması.
- Eurasian Journal of Educational Research, 28, 67-74.
- Erten, S., Aydoğdu, C. (2011). Türkiyeli ve Azerbaycanlı öğrencilerde ekosentrik, antroposentrik ve çevreye karşı antipatik tutum anlayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 158-169.
- Geray, C. (1995). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığı için halkın eğitimi. Yeni Türkiye Özel Sayısı, 1 (5), 665.
- Goldman, D., Yavetz, B. and Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in İsrael: environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education, 38(1): 3-22.
- Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. The Journal of Environmental Education, 35 (2), 37‐48
- Karahan, G. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutumları. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Karakaya, Ç., Çobanoğlu, E.O. (2012). İnsanı merkeze alan(antroposentrik) ve almayan (nonantroposentrik) yaklaşımlara göre eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bakış açıları. Türk Fen eğitimi Dergisi, 9(3), 23-35.
- Karaküçük, S., Akgül B.M.(2016). Ekorekreasyon. Gazi Kitabevi, Ankara.
- Karatekin, K., Aksoy, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7(1),1423-1438.
- Kibert, N. C. (2000). An analysis of the correlatıons between the attitude, behavior, and knowledge components of envıronmental literacy in undergraduate unıversity students, Master’s Thesis, Unıversıty of Florida, USA.
- Koç, H., Karatekin, K. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 139-174.
- Leggett, J. A. (2007). Climate Change: Science and Policy Implications. CRS Report for Congress, Luxemborg: Office for Official Publications of the European Communities.
- Mamedov, N. (2004). Çevre kültürü ve eğitim. İçinde Çevre eğitimi: ders notları (çevre sorunları, çevre felsefesi, çevre eğitimi) (324-334). Bursa.
- Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. Clearing House, 74 (1), 23‐25.
- Oğuz, D., Çakcı, I. and Kavas, S. (2010). Environmental awareness of university students in Ankara, Turkey. African Journal of Agricultural Research, 5(19): 2629-2636.
- Okur Berberoğlu, E., Uygun, S. (2012). Çevre farkındalığı- çevre tutumu arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile sınanması. Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 459-473.
- Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G., Düren, A.Z. (2012). Çevresel farkındalık. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi,47,227-246
- Pe’er, S., Goldman, D. and Yavetz, B. (2007). Environmental literacy in teacher training: attitudes, knowledge, and environmental behavior of beginning students. The Journal of Environmental Education, 39(1): 45-59.
- Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: ıts roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education.
- Sarıbaş, D., Teksöz, G. and Ertepınar, H. (2014). The Relationship between environmental literacy and self-efficacy beliefs toward environmental education, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116: 3664-3668.
- Siegrist, M. (1996). Fragebogen zur erfassung der ökozentrischen und anthropozentrischen umwelteinstellung. Zeitschrift für Sozialpsychologie, 27, 290-294.
- Sivek, D. J. (2002). Environmental sensitivity among wisconsin high school students, Environmental Education Research, 8(2): 155-170.
- Şenyurt, A., Bayık Temel, A., Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
- Tabak, R.S., Akyıldız, N., ve Yıldız, S. (2003). Öğretmenlerin özyetkinlik algılama düzeyleri ve çevre duyarlılığı. Eğitim Araştırmaları, 10, 134-146.
- Teksöz, G., Şahin, E. and Tekkaya-Öztekin, C. (2012). Modeling Environmental Literacy of University Students, Journal of Science Education and Technology, 21(1): 157-166. Teksöz, G., Şahin, E., Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education)39:307-320.
- Thompson, S.C.G., Barton, M.A. (1994). Ecocentric and anthrocentric attitudes toward the environment. Journal of Environmental Pschology, 14, 149-157.
- Timur, B., Yılmaz, Ş., Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3 (5), 22-41.
- Tuncer, G., Tekkaya, C., Sungur, S., Cakiroglu, J., Ertepınar, H., & Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 4(29), 426-436. doi: 10.1016/j.ijedudev.2008.10.003
- Uzunboylu, H., Çavuş, N. and Erçağ, E. (2009). Using mobile learning to increase environmental awareness. Computers & Education, 52(2): 381-389.
- Yavuz, M., Balkan Kıyıcı, F., Atabek Yiğit, E. (2014). İlköğretim II. kademe öğrencileri için çevre okuryazarlığı ölçeği: ölçek geliştirme ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 4(3), 40-53.
- Yılmaz, V., Çelik, H. E., Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-14.
- Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C., Say, N.P. (2006). Adana’da çevre duyarlılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2),217-228.
- Zsóka, A., Szerenyi, Z. M., Szechy, A. and Kocsis, T. (2013). Greening due to environmental education? Environmental knowledge, attitudes, consumer behavior and everyday pro-environmental activities of Hungarian high school and university students, Journal of Cleaner Production, 48: 126-138.
Examination of the Ecorecreation Activities in the Green Student Project from the Perspectives of the Participants
Öz
The aim of this study is to analyze the environmental literacy, environmental awareness, environmental ethics awareness and environmental attitudes of the students participating in the Green Student Project before and after the practices within the framework of their participation in eco-recreation activities. The data in the study were collected by using face-to-face survey method with 48 students who participated in Green Student Project. In the study, single group pretest-posttest weak experimental design was used. Within the scope of eco-recreational practices, TEMA Foundation information meeting and visit, TEMA documentary screening, MTA Natural History Museum tour, sapling planting activity, trekking activity, orienteering and plogging activities were held. Personal data form and four different measurement tools were used in the research. The data obtained before and after the applications were evaluated with descriptive statistics as well as pre-test and post-test analysis. When the findings are examined; It is seen that there is a significant and positive development in the participants' total environmental literacy scores, attitude and usage sub-dimensions, environmental awareness total scores, soil pollution, ecological balance, participation in environmental discussions sub-dimensions.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Açar, S. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde gözlem gezisi uygulamasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevre duyarlılığına etkisi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
- Aydın, F., Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
- Ayvaz, Z. (1998). Çevre eğitimine giriş. İzmir: Çevre Eğitimi ve Araştırma Vakfı (ÇevKor: Çevre Eğitimi Merkezi Yayınları: 3).
- Balkan Kıyıcı, F., Atabek Yiğit, E., Darçın, E.S.(2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-27.
- Başal, H. A. (2003). Okul öncesi eğitimde uygulamalı çevre eğitimi. erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. Sevinç M. (Ed.). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Benzer, E., Şahin, F. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığının proje tabanlı öğrenme süresince örnek olaylarla değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35, 55-83.
- Can, D. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlığı, başarı ve kimyaya karşı tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Çabuk, B., Karacaoğlu, Ö.C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2),189-198.
- EnvLit (2012). Environmental literacy. Michigan State University. USA. 6 Ocak 2018 tarihinde http://envlit.educ.msu.edu/index.htm adresinden erişildi.
- Erten, S. (2007). Ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması.
- Eurasian Journal of Educational Research, 28, 67-74.
- Erten, S., Aydoğdu, C. (2011). Türkiyeli ve Azerbaycanlı öğrencilerde ekosentrik, antroposentrik ve çevreye karşı antipatik tutum anlayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 158-169.
- Geray, C. (1995). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığı için halkın eğitimi. Yeni Türkiye Özel Sayısı, 1 (5), 665.
- Goldman, D., Yavetz, B. and Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in İsrael: environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education, 38(1): 3-22.
- Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. The Journal of Environmental Education, 35 (2), 37‐48
- Karahan, G. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutumları. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Karakaya, Ç., Çobanoğlu, E.O. (2012). İnsanı merkeze alan(antroposentrik) ve almayan (nonantroposentrik) yaklaşımlara göre eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bakış açıları. Türk Fen eğitimi Dergisi, 9(3), 23-35.
- Karaküçük, S., Akgül B.M.(2016). Ekorekreasyon. Gazi Kitabevi, Ankara.
- Karatekin, K., Aksoy, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7(1),1423-1438.
- Kibert, N. C. (2000). An analysis of the correlatıons between the attitude, behavior, and knowledge components of envıronmental literacy in undergraduate unıversity students, Master’s Thesis, Unıversıty of Florida, USA.
- Koç, H., Karatekin, K. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 139-174.
- Leggett, J. A. (2007). Climate Change: Science and Policy Implications. CRS Report for Congress, Luxemborg: Office for Official Publications of the European Communities.
- Mamedov, N. (2004). Çevre kültürü ve eğitim. İçinde Çevre eğitimi: ders notları (çevre sorunları, çevre felsefesi, çevre eğitimi) (324-334). Bursa.
- Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. Clearing House, 74 (1), 23‐25.
- Oğuz, D., Çakcı, I. and Kavas, S. (2010). Environmental awareness of university students in Ankara, Turkey. African Journal of Agricultural Research, 5(19): 2629-2636.
- Okur Berberoğlu, E., Uygun, S. (2012). Çevre farkındalığı- çevre tutumu arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile sınanması. Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 459-473.
- Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G., Düren, A.Z. (2012). Çevresel farkındalık. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi,47,227-246
- Pe’er, S., Goldman, D. and Yavetz, B. (2007). Environmental literacy in teacher training: attitudes, knowledge, and environmental behavior of beginning students. The Journal of Environmental Education, 39(1): 45-59.
- Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: ıts roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education.
- Sarıbaş, D., Teksöz, G. and Ertepınar, H. (2014). The Relationship between environmental literacy and self-efficacy beliefs toward environmental education, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116: 3664-3668.
- Siegrist, M. (1996). Fragebogen zur erfassung der ökozentrischen und anthropozentrischen umwelteinstellung. Zeitschrift für Sozialpsychologie, 27, 290-294.
- Sivek, D. J. (2002). Environmental sensitivity among wisconsin high school students, Environmental Education Research, 8(2): 155-170.
- Şenyurt, A., Bayık Temel, A., Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
- Tabak, R.S., Akyıldız, N., ve Yıldız, S. (2003). Öğretmenlerin özyetkinlik algılama düzeyleri ve çevre duyarlılığı. Eğitim Araştırmaları, 10, 134-146.
- Teksöz, G., Şahin, E. and Tekkaya-Öztekin, C. (2012). Modeling Environmental Literacy of University Students, Journal of Science Education and Technology, 21(1): 157-166. Teksöz, G., Şahin, E., Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education)39:307-320.
- Thompson, S.C.G., Barton, M.A. (1994). Ecocentric and anthrocentric attitudes toward the environment. Journal of Environmental Pschology, 14, 149-157.
- Timur, B., Yılmaz, Ş., Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3 (5), 22-41.
- Tuncer, G., Tekkaya, C., Sungur, S., Cakiroglu, J., Ertepınar, H., & Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 4(29), 426-436. doi: 10.1016/j.ijedudev.2008.10.003
- Uzunboylu, H., Çavuş, N. and Erçağ, E. (2009). Using mobile learning to increase environmental awareness. Computers & Education, 52(2): 381-389.
- Yavuz, M., Balkan Kıyıcı, F., Atabek Yiğit, E. (2014). İlköğretim II. kademe öğrencileri için çevre okuryazarlığı ölçeği: ölçek geliştirme ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 4(3), 40-53.
- Yılmaz, V., Çelik, H. E., Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-14.
- Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C., Say, N.P. (2006). Adana’da çevre duyarlılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2),217-228.
- Zsóka, A., Szerenyi, Z. M., Szechy, A. and Kocsis, T. (2013). Greening due to environmental education? Environmental knowledge, attitudes, consumer behavior and everyday pro-environmental activities of Hungarian high school and university students, Journal of Cleaner Production, 48: 126-138.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Spor Hekimliği, Turizm (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 23 Mart 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Temmuz 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Nisan 2022 |
| Kabul Tarihi | 24 Temmuz 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 |
