Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi

Öz

Doğa insanın içine doğduğu, anlamaya çalıştığı ortam olarak; başlangıçtan bugüne bilimsel alanlarda olduğu kadar sanatın da en önemli konusu olmuştur. Başlangıçta yerine göre hakim olunmaya çalışılan yerine göre de öykünen yanıyla doğa, doğanın tasarım yetili canlı türü olan insanın yaşam alanıdır. Doğa ile kurduğu ilk ilgide insan sanatın çoğunluk estetik dili olan imge ya da eğretilemeyi konu etmemiştir. İlk ilgi, ilk temas gerçek olarak doğaya dokunmak ve doğanın keşfinin sanat aracılığı ile kayda alınması yönünde olmuştur. Tıpkı bilimsel ilk keşifler gibi. İlerleyen zamanla doğa konusu yerine göre sembolik anlamıyla ele alınmış yerine göre imge ve eğretilemenin konusu olmuştur. İzlenen, sanat alanında malzeme olarak kullanılan doğa, bu araştırmada bir özne gibi değerlendirilerek sanat yapıtının oluşumundaki katılımcı kimliği ile ele alınmıştır. Bu araştırmada insanın doğa karşısındaki güç orantısızlığı sanat yapıtının oluşumunda kontrolü doğaya bırakan sanat anlayışının çözüm önerileri üzerinden gidilmiştir. İnsan dışı canlılar bağlamında gündeme alınan doğada gerçekleşen sanat çalışmalarının yaşadığımız gezegene karşı sorumluluk bağlamında bir farkındalık yaratacağı öngörülmüştür. Katılımcılık kavramı yapıtın üretiminin açık hale gelmesi düşüncesi ile bağlantılı olarak; doğanın katılımcılığından söz edilen çalışmada çoğu kez ekolojik sorunlara dikkat çeken bir anlatım geçerli olmuştur. Özellikle 1960 sonrası sanat anlayışının ürünü olan; sanatın yaşama dahil olması fikri ve sebepleri, doğanın izlenen bir nesne olarak ele alınması yerine, yapıtın oluşumunda ya da sonlanmasında etkin yanı ile değerlendirilmiştir. İzlenen, kayda alınan, öteki bağlamındaki doğa bölümü yazıya hazırlık oluştururken, katılımcılık bağlamında doğa anlayışı, araştırmanın ana konusunu oluşturmuştur. Ele alınan önekler de katılımcı yanıyla sanat yapıtının oluşumunda doğanın gücünü, rolünü belirleyici yönüyle düşünülmüştür. Katılımcılık bağlamının özü gereği sanat yapıtının sanatçının yaptığı kadarının yanı sıra, üretim seyrinin paylaşımlı yanı, açık hale gelen yapıt fikrini de beraberinde getirmiştir. Sanat yapıtının özgünlük sınırı ve yapıtın paylaşımla oluşumuna dair sorunsallar yazı içeriğine uygun olarak tartışılacak konulardandır.