Yetişkinlerin Saldırganlık Eğilimlerinin Var Olmayan Hayvan Çiz Testi Aracılığıyla Değerlendirilmesi
Öz
Amaç: Saldırganlık
çoğunlukla toplum tarafından hoş karşılanmayan bir durumdur. Bundan dolayı
insanlar saldırganlık dürtülerini gizleme eğilimindedirler. Saldırganlığı
ölçmek için geliştirilmiş standart ölçekler ile bireylerdeki saldırganlık
eğilimi değerlendirildiğinde birçok insan bilinçli olarak direnç gösterebilir.
Özellikle saldırganlıkla ilgili soruları yanıtlarken gerçek duygularını
yansıtmayabilirler. Projektif teknikler dolaylı bir yöntem olduğu için birey
projektif teste verdiği cevabın önemini bilmez. Bu araştırmada bir projektif
test olan ‘‘Var olmayan Hayvan Çiz Testi’’uygulanarak yetişkin bireylerin
saldırganlık eğilimleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Gereç ve
Yöntemler:
Araştırmada üniversitede eğitim görmekte olan 81 kadın (K), 73 erkek (E) toplam
154 öğrencinin çizdikleri resimler incelenmiştir. Katılımcılara önce var
olmayan bir hayvan resmi çizmeleri ve resim bittikten sonra çizdikleri var
olmayan hayvanı anlatan bilgilendirme yazısı yazmaları istenmiştir.
Bulgular: Araştırmaya
toplam 154 öğrenci (K=81, E=73) katılmıştır. Öğrencilerin çizdikleri resimler
incelendiğinde, resimlerin %44’ünde (n=69) saldırganlık belirtilerinin olduğu,
%66’sında (n=85) ise saldırganlık
belirtilerinin olmadığı görülmektedir. Araştırmaya katılan 73 erkek öğrencinin
çizdiği resimlerin%54’ünde (n=40)saldırganlık belirtisi olduğu,%46’sında (n=33)
ise saldırganlık belirtisi olmadığı görülmektedir. Araştırmaya katılan erkek
öğrencilerin çizdikleri resimlerin 40’nda saldırganlık belirtisi gözlenmektedir
(n=40). Bu belirtilerin 29’u proaktif, 11’i de reaktif saldırganlık
belirtileridir. Kız öğrenciler reaktif saldırganlık belirtisi olarak en çok
diken resmi çizmişlerdir (n=8). Erkek öğrencilerin ise sadece 3’ü dikenli
hayvan çizmiştir.
Sonuç: Araştırmaya
katılan kadınların çizdikleri resimlerde reaktif saldırganlık ipuçlarına daha
çok rastlanırken, erkeklerin çizdikleri resimlerde ise proaktif saldırganlık
ipuçları daha fazladır. Bu sonuç saldırganlığı ölçen standart testler
kullanılarak yapılmış olan önceki araştırmalarla benzerlik göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Kenneth D, RolfLoeber L, Lisa Gatzke-Kopp D. Thereactive-proactive aggression questionnaire: differential correlates of reactive and proactive aggression in adolescentboys. Aggressive Behavior. 2006; 32( 2): 159-71.
- 2. Berkowitz L. Frustration-aggression hypothesis: Examination and reformulation. Psychol Bull. 1989; 106(1): 59-73.
- 3. Dodge K, Coie JD. Social-information-processingfactors in reactive and proactive aggression in children’speergroups. J Pers SocPsychol. 1987; 53(6); 1146-58.
- 4. Ivanov O, Egorov A. Agressiya i suitsidal'noe povedenie: neiropsikhologicheskie aspekty. Nevrologicheskii vestnik (Zhurnal im. V.M. Bekhtereva). 2012; 44(3): 15-28.
- 5. Salo S, Romanina E. Issledovanie gendernykh i vozrastnykh faktorov, vliyayushchikh na formirovanie agressii. Fizicheskayakul'tura: Vospitanie, Obrazovanie, Trenirovka. 2012; 2: 30-2.
- 6. Raine A, Dodge K, Loeber R, Gatzke-Kopp L, Lynam D, Reynolds C, Stouthamer-Loeber M, Liu J. Thereactive–proactive aggression questionnaire: Differential correlates of reactive and proactive aggression in adolescent boys. Aggressive Behaviour. 2006; 32(2): 159-71.
- 7. Gültekin F. Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2008.
- 8. Kameneva K, Ten'kov A. Agressiya v sem'e, realizuyushchayasya po sredstvom prichineniya k himicheskikh i termicheskikh ozhogov. Fundamental'nye İssledovaniya. 2012; 2 (2): 62-4.
- 9. Budak S. Psikoloji sözlüğü. 5. Baskı. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları; 2019.
- 10. Enç M. Ruh bilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları; 1980.
- 11. Banshchikova T. Agressiya kak forma psikhicheskoi aktivnosti lichnosti. Global'nyi Nauchnyi Potentsial . 2012; 2 (11): 22-6.
- 12. Dvoryanchikov N, Zhumagalieva M. Vzaimosvyaz’predstavlenii o gendernykh stereotipakh i sklonnosti k agressii u nesovershennoletnikh pravo narushitelei. Yuridicheskaya Psikhologiya. 2009; 3: 42-7.
- 13. Berseneva Y. Kliniko-psikhopatologicheskaya struktura psikhicheski bol'nykh s vnutribol'nichnoi agressiei. Rossiiskii Psikhiatricheskii Zhurnal. 2011; 3(2): 31- 4.
- 14. Fung A, Raine A, Gao Y. Cross-cultural generalizability of thereactive–proactive aggression questionnaire (RPQ). Journal of Personality Assessment. 2009; 91(5): 473–9.
- 15. Kachaeva M, Rusina V. Gendernyea spekty osobennostei agressivnykh prestuplenii, sovershennykh zhenshchinami. Rossiiskii Psikhiatricheskii Zhurnal. 2016; 6: 4-10.
- 16. Bandura A. Sociallearningtheory. New Jersey: PrenticeHall; 1977.
- 17. Kuznetsova S, Abramova A. Gendernye osobennosti proyavlenii kosvennoi agressii. Suitsidologiya. 2011; 2 : 15-8.
- 18. Kuritsyna A, Bundalo N. Gendernye osobennosti proyavlenii agressivnosti i vrazhdebnosti pri posttravmaticheskom stressovom rasstroistve. Sibirskoe Meditsinskoe Obozrenie. 2007; 42(1): 47-51.
- 19. Markova S. Issledovanie gendernykh razlichii agressivnogo povedeniya podrostkov. Psikhologicheskaya Nauka i Obrazovanie. 2012; 1: 40-50.
- 20. Paul B, Marie S. An exploration of aggressive and prosocial behavior subtypes in adolescence. Journal of Youthand Adolescence. 2005; 33(2): 91-100.
- 21. Fossati A, Borroni S, Eisenberg N, Maffei, C. Relations of proactive and reactive dimensions of aggression to overt and covert narcissism in non clinical adolescents. AggressiveBehaviour. 2016; 36(1): 21-7.
- 22. Uz Baş A, Öz S, Topçu Kabasakal Z. İlköğretim ve ortaöğretim okullarında reaktif ve proaktif saldırganlık: Okul psikolojik danışmanlarının görüş ve yaklaşımları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 1(23): 354-70.
- 23. Shamlikashvili T, Haritinov S. Agresivnost uchashihsia sredinih i starshih klassov i predpochitaemie imi stili povedenia v konfiliktnii situatsii, gendernii aspekt. Psihalogia i Pravo. 2018; 8(2): 128-51.
- 24. Hvan A. Osobennosti lichnosti gorodskih i selskih podroskov v kontekste psihologicheskogo zdorovia. Vestnik Nijegorodskogo Universiteta im N, Lobachevskogo. 2015; 2(28): 182-9.
- 25. Demirtaş Madran A. Buss-perry saldırganlık ölçeği'nin türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 2012; 24(2): 1-6.
- 26. Aşkın M. Bazı Kişilik Değişkenlerinin Kültürler arası Sosyal Psikolojik Açıdan İncelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 1981.
- 27. Çelik H, Otrar M. Saldırganlık envanterinin türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2009; 28(28): 101-20.
- 28. Ercan E, Ercan E, Akyol Ardıç Ü, Uçar S. Çocuklar için saldırganlık ölçeği anne-baba formu: türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2016; 17(1): 77-84.
- 29. Karataş Z, Yavuzer Y. Lise ve üniversite öğrencileri için kar-ya saldırganlık ölçeği geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 8(17): 307-21.
- 30. Venger A. Psikhologicheskie risunocnhie testi. Moskva: Vlados-Press; 2002.
- 31. Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün ÖE, Karadeniz Ş, Demirel F. Bilimsel araştırma yöntemleri. 17. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2014.
- 32. Halmatov S. Çocuk resimleri analizi ve psikolojik resim testleri.2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2016.
- 33. Furmanova İ. Detskaiaagresivnost: psihodiagnostika i korreksia. Minsk: İlin; 1996.
- 34. Scharf S. Gender differences in adolescent aggression: an analysis of instrumentality vs. expressiveness [Unpublished Doctoral Thesis]. Michigan: University Depertmant of Clinical Psychology; 2000.
- 35. Sherbatyh Y, Ermolenko P. Problema otsenki validnosti proektivnogo testa “ risunok nesushestvuyushego jivotnogo”. Vestnik o Pedagogike i Psihologii Yujnii Sibirii. 2016; 4(3): 112-7.
- 36. Strelkov N. Tifoanaliticheskii vzglyad na agressiyu. Suitsidologiya, 2010; 1(2): 62- 70.
- 37. Uzbaş A. Okul psikolojik danışmanlarının okulda saldırganlık ve şiddete yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 9(18): 90-110.
- 38. Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 3. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016.
Öz
Aim: Aggression is a
situation, often undesired by the society. Therefore, people tend to hide their
aggressive impulses. When the standard scales developed to measure aggression
are used to assess aggression tendencies in individuals, many people may show
resistance consciously. They may not reflect their true feelings, when
answering the questions about aggression in particular. In the projective
techniques, however, individuals cannot know the importance of their answer due
to the indirect nature of these methods. In this study, the "Non-Existent
Animal Drawing Test", a projective test, was applied to evaluate the
aggression tendencies in adults.
Material and Methods: In this study, pictures drawn by a total of 154 students (81 females
(F) and 73 males (M)), studying at a university, were examined. Participants were
first asked to draw a picture of a non-existent animal, and then to describe,
in writing, the non-existent animal they drew.
Results: A total
of 154 students (F=81, E=73) were participated in the research. Considering the
pictures drawn by the students, 44% (n=69) of the pictures was found to have
signs of aggression, while 66% (n=85) had no signs of aggression. Of the 73
male students who participated in the study, 54% (n=40) showed signs of
aggression, while 46% (n=33) showed no signs of aggression. Forty of the
pictures drawn by the male students in the study show signs of aggression
(n=40). Of these signs, 29 were proactive and 11 were reactive signs of
aggression. Female students were mostly found to draw spike pictures as a sign
of reactive aggression (n=8). Only 3 of the male students, however, drew spiky
animals.
Conclusion: Reactive aggression clues were more common in the pictures drawn by
females included in the study, whereas proactive aggression clues were more
common in the pictures drawn by males. This result is in line with previous
studies using the standard tests that measure aggression.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Kenneth D, RolfLoeber L, Lisa Gatzke-Kopp D. Thereactive-proactive aggression questionnaire: differential correlates of reactive and proactive aggression in adolescentboys. Aggressive Behavior. 2006; 32( 2): 159-71.
- 2. Berkowitz L. Frustration-aggression hypothesis: Examination and reformulation. Psychol Bull. 1989; 106(1): 59-73.
- 3. Dodge K, Coie JD. Social-information-processingfactors in reactive and proactive aggression in children’speergroups. J Pers SocPsychol. 1987; 53(6); 1146-58.
- 4. Ivanov O, Egorov A. Agressiya i suitsidal'noe povedenie: neiropsikhologicheskie aspekty. Nevrologicheskii vestnik (Zhurnal im. V.M. Bekhtereva). 2012; 44(3): 15-28.
- 5. Salo S, Romanina E. Issledovanie gendernykh i vozrastnykh faktorov, vliyayushchikh na formirovanie agressii. Fizicheskayakul'tura: Vospitanie, Obrazovanie, Trenirovka. 2012; 2: 30-2.
- 6. Raine A, Dodge K, Loeber R, Gatzke-Kopp L, Lynam D, Reynolds C, Stouthamer-Loeber M, Liu J. Thereactive–proactive aggression questionnaire: Differential correlates of reactive and proactive aggression in adolescent boys. Aggressive Behaviour. 2006; 32(2): 159-71.
- 7. Gültekin F. Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2008.
- 8. Kameneva K, Ten'kov A. Agressiya v sem'e, realizuyushchayasya po sredstvom prichineniya k himicheskikh i termicheskikh ozhogov. Fundamental'nye İssledovaniya. 2012; 2 (2): 62-4.
- 9. Budak S. Psikoloji sözlüğü. 5. Baskı. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları; 2019.
- 10. Enç M. Ruh bilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları; 1980.
- 11. Banshchikova T. Agressiya kak forma psikhicheskoi aktivnosti lichnosti. Global'nyi Nauchnyi Potentsial . 2012; 2 (11): 22-6.
- 12. Dvoryanchikov N, Zhumagalieva M. Vzaimosvyaz’predstavlenii o gendernykh stereotipakh i sklonnosti k agressii u nesovershennoletnikh pravo narushitelei. Yuridicheskaya Psikhologiya. 2009; 3: 42-7.
- 13. Berseneva Y. Kliniko-psikhopatologicheskaya struktura psikhicheski bol'nykh s vnutribol'nichnoi agressiei. Rossiiskii Psikhiatricheskii Zhurnal. 2011; 3(2): 31- 4.
- 14. Fung A, Raine A, Gao Y. Cross-cultural generalizability of thereactive–proactive aggression questionnaire (RPQ). Journal of Personality Assessment. 2009; 91(5): 473–9.
- 15. Kachaeva M, Rusina V. Gendernyea spekty osobennostei agressivnykh prestuplenii, sovershennykh zhenshchinami. Rossiiskii Psikhiatricheskii Zhurnal. 2016; 6: 4-10.
- 16. Bandura A. Sociallearningtheory. New Jersey: PrenticeHall; 1977.
- 17. Kuznetsova S, Abramova A. Gendernye osobennosti proyavlenii kosvennoi agressii. Suitsidologiya. 2011; 2 : 15-8.
- 18. Kuritsyna A, Bundalo N. Gendernye osobennosti proyavlenii agressivnosti i vrazhdebnosti pri posttravmaticheskom stressovom rasstroistve. Sibirskoe Meditsinskoe Obozrenie. 2007; 42(1): 47-51.
- 19. Markova S. Issledovanie gendernykh razlichii agressivnogo povedeniya podrostkov. Psikhologicheskaya Nauka i Obrazovanie. 2012; 1: 40-50.
- 20. Paul B, Marie S. An exploration of aggressive and prosocial behavior subtypes in adolescence. Journal of Youthand Adolescence. 2005; 33(2): 91-100.
- 21. Fossati A, Borroni S, Eisenberg N, Maffei, C. Relations of proactive and reactive dimensions of aggression to overt and covert narcissism in non clinical adolescents. AggressiveBehaviour. 2016; 36(1): 21-7.
- 22. Uz Baş A, Öz S, Topçu Kabasakal Z. İlköğretim ve ortaöğretim okullarında reaktif ve proaktif saldırganlık: Okul psikolojik danışmanlarının görüş ve yaklaşımları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 1(23): 354-70.
- 23. Shamlikashvili T, Haritinov S. Agresivnost uchashihsia sredinih i starshih klassov i predpochitaemie imi stili povedenia v konfiliktnii situatsii, gendernii aspekt. Psihalogia i Pravo. 2018; 8(2): 128-51.
- 24. Hvan A. Osobennosti lichnosti gorodskih i selskih podroskov v kontekste psihologicheskogo zdorovia. Vestnik Nijegorodskogo Universiteta im N, Lobachevskogo. 2015; 2(28): 182-9.
- 25. Demirtaş Madran A. Buss-perry saldırganlık ölçeği'nin türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 2012; 24(2): 1-6.
- 26. Aşkın M. Bazı Kişilik Değişkenlerinin Kültürler arası Sosyal Psikolojik Açıdan İncelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 1981.
- 27. Çelik H, Otrar M. Saldırganlık envanterinin türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2009; 28(28): 101-20.
- 28. Ercan E, Ercan E, Akyol Ardıç Ü, Uçar S. Çocuklar için saldırganlık ölçeği anne-baba formu: türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2016; 17(1): 77-84.
- 29. Karataş Z, Yavuzer Y. Lise ve üniversite öğrencileri için kar-ya saldırganlık ölçeği geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 8(17): 307-21.
- 30. Venger A. Psikhologicheskie risunocnhie testi. Moskva: Vlados-Press; 2002.
- 31. Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün ÖE, Karadeniz Ş, Demirel F. Bilimsel araştırma yöntemleri. 17. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2014.
- 32. Halmatov S. Çocuk resimleri analizi ve psikolojik resim testleri.2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2016.
- 33. Furmanova İ. Detskaiaagresivnost: psihodiagnostika i korreksia. Minsk: İlin; 1996.
- 34. Scharf S. Gender differences in adolescent aggression: an analysis of instrumentality vs. expressiveness [Unpublished Doctoral Thesis]. Michigan: University Depertmant of Clinical Psychology; 2000.
- 35. Sherbatyh Y, Ermolenko P. Problema otsenki validnosti proektivnogo testa “ risunok nesushestvuyushego jivotnogo”. Vestnik o Pedagogike i Psihologii Yujnii Sibirii. 2016; 4(3): 112-7.
- 36. Strelkov N. Tifoanaliticheskii vzglyad na agressiyu. Suitsidologiya, 2010; 1(2): 62- 70.
- 37. Uzbaş A. Okul psikolojik danışmanlarının okulda saldırganlık ve şiddete yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 9(18): 90-110.
- 38. Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 3. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 10 Sayı: 2 |
