Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve nitelik olarak değerlendirilmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı türdeki bu çalışmanın evrenini bir üniversite hastanesinde son bir yılda doğum yapan 2649 kadın oluşturmuştur. Çalışma evreni bilinen örnekleme yöntemiyle; Şubat-Haziran 2017 tarihleri arasında kadın doğum servislerinde yatan, yeni doğum yapmış, araştırmaya katılmaya gönüllü 336 kadın üzerinde yürütülmüştür. Veriler sosyo-demografik özellikler, obstetrik özellikler, gebelikte alınan sağlık bakımı ve eğitimi belirleme formları ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde ve ortalama kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 28,92±5,71’dir. Gebelikte izlem sayısı ortalamasının 8,05±3,78 olduğu, %80,9’unun izlemlerinin hastanede yapıldığı, %83,3’ünün hemşire ve ebeler tarafından izlendiği, %86’sının 14 haftadan önce izlemlerine başlandığı belirlenmiştir. Gebelik boyunca alınan sağlık hizmetlerinin çoğunluğu ultrasonografi (USG), non-stres test (NST) ve kan testidir. Gebelik süresince en az eğitim alınan konular; ağız ve diş sağlığı, sigara ve alkol kullanımı, vb. olarak saptanmıştır. Kadınların doğum sonu döneme hazırlıkta en çok anne sütü ve emzirme (%56,5) konusunda; yarısından daha azının ise yeni doğan bakımı, beslenme, aile planlaması, vb. ile ilgili konularda eğitim aldığı görülmüştür.
Sonuç: Doğum öncesi bakım niteliği hala yeterli düzeyde olmayıp artırılması gereklidir. Sağlık personelinin doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik yanı sıra niteliği konusunda daha duyarlı olmalarına yönelik girişimler planlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çatak B, Öner C, Oğuz İ, Gülay M, Özbek R, Baştürk S. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2014; 18(2):63-69.
- Kaya F, Serin Ö. Doğum öncesi bakımın niteliği. J Turk Soc Obstet Gynecol. 2008; 5(1): 28-35.
- Pirinçci E, Polat A, Kumru S, Köroğlu A. Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2010; 11(2):1-7.
- WHO. Provision of effective antenatal care. 2006 http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/effective_antenatal_care.pdf Erişim tarihi: 09.04.2018
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2013. Erişim yeri: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf Erişim tarihi: 09.11.2018
- Terzioğlu F. Doğum öncesi bakım, Editör: Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Genişletilmiş 13. Baskı, Ankara, Akademisyen Tıp Kitapevi. 2016; 187-188.
- Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, Yayın No: 924. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı. 2014.
- Sönmez Y. Doğum öncesi bakım hizmetleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2007; 16(1):9-12.
- Catak B, Ikiisik H, Kartal SB, Oner C, Uluc HH, Segmen O. Evaluation of prenatal care in Istanbul: A population based study. Perinatal Journal. 2012; 20:126–134.
- Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(2):137-141.
- Kılıç S, Uçar M, Temir P, Erten Ü, Şahin E, Karaca B ve ark. Hamile kadınlarda doğum öncesi bakım alma sıklığı ve bunu etkileyen faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(2):91-97.
- Özvarış SB., Akın A. Türkiye'de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/turkiyede_dogum_oncesi.pdf Erişim tarihi: 09.11.2018
- Kılıçaslan S, Şahin E. Edirne şehir merkezindeki son trimester gebelerin sosyodemografik, özellikleri yaşam kaliteleri, kaygı düzeyleri. Uzmanlık Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Edirne. 2008.
- Joshi C, Torvaldsen S, Hodgson R, Hayen A. Factors associated with the use and quality of antenatal care in Nepal: a population-based study using the demographic and health survey data. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014; 14(1):94.
- Pervin J, Moran A, Rahman M, Razzaque A, Sibley L, Streatfield PK et al. Association of antenatal care with facility delivery and perinatal survival - a populationbased study in Bangladesh. BMC Pregnancy and Childbirth. 2012; 12:111.
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2008.
- Çatak B, Aksan DA, Zencir M. Karabük toplum sağlığı merkezi bölgesinde doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve niteliği. TAF Prev Med Bull. 2012; 11(2):1-10.
- Omaç M, Güneş G, Karaoğlu L. Arapgir devlet hastanesine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi. 2009; 14(2):115-119.
- Yücel U, Çiçeklioğlu M, Öcek ZA, Taner Ş. İzmir’in Bornova ilçesinin üç semtinde yaşayan gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma düzeyi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2015; 14(5):370-377.
- Anya SE, Hydara A, Jaiteh LE. Antenatal care in The Gambia: missed opportunity for information, education and communication. BMC Pregnancy and Childbirth. 2008; 8(1):9.
- Heaman MI, Sword WA, Akhtar-Danesh N, Bradford A, Tough S, Janssen PA et al. Quality of prenatal care questionnaire: instrument development and testing. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014;14(1):188.
- Ghosh R, Sharma AK. Intra- and inter-household differences in antenatal care, delivery practices and postnatal care between last neonatal deaths and last surviving children in a peri-urban area of India. Journal of Biosocial Science. 2010; 42:511–530.
- Ciceklioglu M, Soyer MT, Öcek ZA. Factors associated with the utilization and content of prenatal care in a western urban district of Turkey. International Journal for Quality in Health Care. 2005; 17(6):533-539.
- Kılıç M. Doğum öncesi bakım almayı etkileyen faktörlerin çoklu analizi: bir İç Anadolu örneği. Journal of Clinical and Analytical Medicine. 2014; 5(6):498-502.
- Mirkovic KR, Lathrop E, Hulland EN, Jean-Louis R, Lauture D, D’Alexis G et al. Quality and uptake of antenatal and postnatal care in Haiti. BMC Pregnancy and Childbirth. 2017; 17(1):52.
- World Health Organization. WHO Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience. Geneva, Switzerland: World Health Organization. 2016.
- Yanıkkerem E, Mutlu S. Maternal obezitenin sonuçları ve önleme stratejileri. TAF Prev Med Bull. 2012; 11(3):353-364.
- Yılmaz L, Koruk F, Koruk İ. Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018; 11(2): 209-218.
- Benova L, Tunçalp Ö, Moran AC, Campbell OMR. Not just a number: examining coverage and content of antenatal care in low-income and middle-income countries. BMJ Global Health. 2018; 3(2):e000779.
- Aydemir H, Hazar H.U. Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014; 3(2):815-833.
Öz
Objective: The purpose of this study is to evaluate prenatal
care services both qualitatively and quantitatively.
Methods: Target population of the descriptive study
consisted of 2649 women who had given birth at a university hospital within the
past year. The study was implemented with 336 women had just given birth and
been hospitalized in maternity services between February-June 2017 and
volunteered to participate in the study using the sampling method with a known
population. The data were collected with forms for socio-demographic
characteristics, obstetrical characteristics, health care received during
pregnancy and determination of education. The data were evaluated using descriptive
statistics, number, percentage and mean.
Results: Age average of the women was 28.92±5.71 years. It
was determined that average number of follow-ups during pregnancy was 8.05±3.78
and 80.9% of them had their follow-ups at the hospital, 83.3% were followed by
nurses and midwives and 86% had begun to be followed before the week 14.
Majority of healthcare services received throughout pregnancy were
ultrasonography (USG), non-stress test (NST) and blood test. The areas with
minimum training throughout pregnancy were determined as mouth and dental
health, smoking and alcohol abuse, etc. in pregnancy. It was determined that
the women had mainly trained on breast milk and breastfeeding (56.5%) and less
than half of them had trained on neonatal care, feeding, family planning, etc. in
the preparation to the postpartum period.
Conclusion: The quality of prenatal care remains insufficient and
thus, it is required to increase it. It is suggested to plan interventions for
the medical personnel to be more sensitive about the quantity and quality of
prenatal care services.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çatak B, Öner C, Oğuz İ, Gülay M, Özbek R, Baştürk S. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2014; 18(2):63-69.
- Kaya F, Serin Ö. Doğum öncesi bakımın niteliği. J Turk Soc Obstet Gynecol. 2008; 5(1): 28-35.
- Pirinçci E, Polat A, Kumru S, Köroğlu A. Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2010; 11(2):1-7.
- WHO. Provision of effective antenatal care. 2006 http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/effective_antenatal_care.pdf Erişim tarihi: 09.04.2018
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2013. Erişim yeri: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf Erişim tarihi: 09.11.2018
- Terzioğlu F. Doğum öncesi bakım, Editör: Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Genişletilmiş 13. Baskı, Ankara, Akademisyen Tıp Kitapevi. 2016; 187-188.
- Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, Yayın No: 924. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı. 2014.
- Sönmez Y. Doğum öncesi bakım hizmetleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2007; 16(1):9-12.
- Catak B, Ikiisik H, Kartal SB, Oner C, Uluc HH, Segmen O. Evaluation of prenatal care in Istanbul: A population based study. Perinatal Journal. 2012; 20:126–134.
- Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(2):137-141.
- Kılıç S, Uçar M, Temir P, Erten Ü, Şahin E, Karaca B ve ark. Hamile kadınlarda doğum öncesi bakım alma sıklığı ve bunu etkileyen faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(2):91-97.
- Özvarış SB., Akın A. Türkiye'de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/turkiyede_dogum_oncesi.pdf Erişim tarihi: 09.11.2018
- Kılıçaslan S, Şahin E. Edirne şehir merkezindeki son trimester gebelerin sosyodemografik, özellikleri yaşam kaliteleri, kaygı düzeyleri. Uzmanlık Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Edirne. 2008.
- Joshi C, Torvaldsen S, Hodgson R, Hayen A. Factors associated with the use and quality of antenatal care in Nepal: a population-based study using the demographic and health survey data. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014; 14(1):94.
- Pervin J, Moran A, Rahman M, Razzaque A, Sibley L, Streatfield PK et al. Association of antenatal care with facility delivery and perinatal survival - a populationbased study in Bangladesh. BMC Pregnancy and Childbirth. 2012; 12:111.
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2008.
- Çatak B, Aksan DA, Zencir M. Karabük toplum sağlığı merkezi bölgesinde doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve niteliği. TAF Prev Med Bull. 2012; 11(2):1-10.
- Omaç M, Güneş G, Karaoğlu L. Arapgir devlet hastanesine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi. 2009; 14(2):115-119.
- Yücel U, Çiçeklioğlu M, Öcek ZA, Taner Ş. İzmir’in Bornova ilçesinin üç semtinde yaşayan gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma düzeyi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2015; 14(5):370-377.
- Anya SE, Hydara A, Jaiteh LE. Antenatal care in The Gambia: missed opportunity for information, education and communication. BMC Pregnancy and Childbirth. 2008; 8(1):9.
- Heaman MI, Sword WA, Akhtar-Danesh N, Bradford A, Tough S, Janssen PA et al. Quality of prenatal care questionnaire: instrument development and testing. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014;14(1):188.
- Ghosh R, Sharma AK. Intra- and inter-household differences in antenatal care, delivery practices and postnatal care between last neonatal deaths and last surviving children in a peri-urban area of India. Journal of Biosocial Science. 2010; 42:511–530.
- Ciceklioglu M, Soyer MT, Öcek ZA. Factors associated with the utilization and content of prenatal care in a western urban district of Turkey. International Journal for Quality in Health Care. 2005; 17(6):533-539.
- Kılıç M. Doğum öncesi bakım almayı etkileyen faktörlerin çoklu analizi: bir İç Anadolu örneği. Journal of Clinical and Analytical Medicine. 2014; 5(6):498-502.
- Mirkovic KR, Lathrop E, Hulland EN, Jean-Louis R, Lauture D, D’Alexis G et al. Quality and uptake of antenatal and postnatal care in Haiti. BMC Pregnancy and Childbirth. 2017; 17(1):52.
- World Health Organization. WHO Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience. Geneva, Switzerland: World Health Organization. 2016.
- Yanıkkerem E, Mutlu S. Maternal obezitenin sonuçları ve önleme stratejileri. TAF Prev Med Bull. 2012; 11(3):353-364.
- Yılmaz L, Koruk F, Koruk İ. Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018; 11(2): 209-218.
- Benova L, Tunçalp Ö, Moran AC, Campbell OMR. Not just a number: examining coverage and content of antenatal care in low-income and middle-income countries. BMJ Global Health. 2018; 3(2):e000779.
- Aydemir H, Hazar H.U. Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014; 3(2):815-833.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Özgün Araştırma | Ebelik & Hemşirelik |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Kasım 2018 |
| Kabul Tarihi | 30 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 1 |
