Öz
Klasik Türk edebiyatının en önemli kaynaklarından biri de şiir mecmualarıdır. Sözlüklerde "toplanmış, bir araya getirilmiş" manasına gelen mecmua, günümüzdeki antolojilere benzetilebilir. Herhangi bir kişi tarafından çeşitli amaçlarla tertip edilen bu defterler her geçen gün klasik Türk edebiyatının gizli kalmış yönlerine ışık tutmakta, yeni şiirlerin ve şairlerin ortaya çıkmasını sağlamakta, unutulmuş veya gözden kaçmış şiirleri yeniden hatırlatmaktadır. Aynı zamanda mecmualar, yazıldığı dönemin okuma ve edebi zevki hakkında da ipuçları barındırırlar. Araştırmamıza konu olan Ankara Milli Kütüphane 06 Mil Yz FB 402 numarada kayıtlı olan mecmua, beyitler mecmuasıdır. Mecmuada, XV. – XIX. yüzyıllar arasında yaşamış 239 şairin 1542 beyti bulunmaktadır. Mecmuanın önemli bir özelliği tematik bir mecmua olmasıdır. Mürettip kendi belirlediği 280 konu başlığına uygun farklı şairlerden seçtiği beyitleri bir araya getirmiştir. Bu hem dönemin değer yargılarını göstermesi bakımından hem de günümüzde değerler ile yapılan çalışmalara kaynaklık etmesi bakımından dikkat çekicidir. Mecmuaların tasnifine yönelik son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların en kapsamlısı, mecmuaları ortak bir veri tabanında toplamayı amaçlayan Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’dir. Bu makalede hakkında daha önce herhangi bir çalışma yapılmamış bu şiir mecmuasının MESTAP kapsamında yüksek lisans tezi olarak incelenmesi sonucu elde edilen bilgilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk edebiyatı Mecmua-i ebyât şiir mecmuası tematik mecmua. Klasik Türk edebiyatı, Mecmua-i ebyât, şiir mecmuası, tematik mecmua.
Kaynakça
- Akpınar, Şerife (2015). “Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi “3469” Numarada Kayıtlı Bir Şiir Mecmûası”. Turkish Studies International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 10 (8): 341-384.
- Aydemir, Yaşar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”. Turkısh Studıes International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2 (3): 122-137.
- Bilkan, Ali Fuat (1997). Nâbî Dîvânı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Çelen, Ahmet (1994). Kelîm Hayatı, Eserleri ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
- Demirel, H. Gamze (2005). 18. Yüzyıl Şairlerinden Belîğ Mehmed Emîn Dîvânı (İncelem-Tenkitli Metin-Tahlil). Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Gürbüz, Mehmet (2012). “Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Yay. hzl. Hatice Aynur-Müjgân Çakır-Hanife Koncu-Selim S. Kuru-Ali Emre Özyıldırım. İstanbul: Turkuaz.
- Gürel, Rahşan (2007). Enderunlu Osman Vâsıf Bey ve Dîvânı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- İpekten, Haluk (1992). Şeyhülislam Bahayi Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
- İpekten, Haluk (2011). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Kılıç, Atabey (2012). “Mecmûa Tasnifine Dâir”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Yay. hzl. Hatice Aynur-Müjgân Çakır-Hanife Koncu-Selim S. Kuru-Ali Emre Özyıldırım. İstanbul: Turkuaz.
- Köksal, Mehmet Fatih (2012). “Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Yay. hzl. Hatice Aynur-Müjgân Çakır-Hanife Koncu-Selim S. Kuru-Ali Emre Özyıldırım. İstanbul: Turkuaz. 409-431.
- Kut, Günay (1986). "Mecmualar". Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. VI. İstanbul: Dergah.
- Levend, Â. Sırrı (1984). Türk Edebiyatı Tarihi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Macit, Muhsin (2017). Nedîm Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR196897/nedim-divani.html [erişim tarihi: 13.12.2020].
- Okçu, Naci (trhsz). Şeyh Gâlib Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-78404/seyh- galib-divani.html [erişim tarihi: 10.01.2021].
- Parlatır, İsmail (2012). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınları.
- Şemsettin Sami (1317). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
- Uzun, Mustafa (2003). “Mecmua”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 265–268.
- Yurdadoğ, Berin U. (1974). Kitaplıkbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 7 Sayı: 4 - PROF. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK ARMAĞAN SAYISI |
Kaynak Göster
Cited By
19. Yüzyıldan Tematik Bir Şiir Mecmuası (Milli Kütüphane 06 Mil Yz C 20)
Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
https://doi.org/10.34083/akaded.1203673
İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.
