Öz
Objective: Ticks
are arthropod vectors of many diseases. The prevalence of Lyme disease
transmitted by Ixodes is not known in
Turkey. The disease is caused by Borrelia
species and can also be seen in domestic animals. The aim of this study is
to identify the ticks, which are
collected from the agricultural workers who admitted to hospitals during
the hazelnut harvest season between August and September 2015, at species and
genus level and investigate whether these ticks vector of Borrelia spp.
Method: In
this study, 152 ticks collected from 134 patients were investigated. Of all
samples including larvae and nymphs, 95.24% were collected in September. All
patients who admitted with complaints of tick bites were agricultural workers
collecting nuts in the gardens at sea level. The ticks were identified at
species and genus level with stereomicroskop, hemolymph fluid examined directly
by dark-field microscope and cultured in the Borellia Barbour-Stoenner-Kelly
(BSK-H) medium.
Results: Of
all the ticks, 126 (82.9%) were adults, 13 (8.55%) were nymphs and 13 (8.55%)
were larvae. Stereoscopic examination of the ticks revealed that 125 (82.2%) of
the adults were Ixodes ricinus and 1
(0.65%) was Rhipicephalus sanguineus.
All of the 13 nymphs (8.55%) and 13 larvae (8.55%) were identified as Ixodes spp.. All forms of development
cycle were detected in the samples and the forms were inconsistent with the
expected development cycle. Borrelia
spp., the agent of Lyme disease, was investigated in the 146 ticks defined as I. ricinus and Ixodes spp. Borrelia spp were detected by dark field
microscope in 3 (2.05%) of the 146 Ixodes
and Borrelia spp. were identified in
5 (3.4%) of the cultures.
Conclusions: These
results demonstrate that Lyme disease can be seen in our region and the most
probable vector is Ixodes ricinus.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Bakırcı S, Aysul N, Eren H, Ünlü AH, Karagenç T. Diversity of ticks biting humans in Aydın province of Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2014; 61: 93-8.
- 2. Hekimoğlu O, Özer AN. Distribution of hard tick species in Ankara, Turkey. Turk J Zool 2015; 39: 256-62.
- 3. İça A, Özkan F. Kütahya Yöresi’nde Yayılış Gösteren Kene Türlerinin Araştırılması. Turkiye Parazitol Derg 2015;39: 117-23.
- 4. Aydın MF. A Preliminary Study for Determining Tick Species Attached Humans in Bitlis Province of Turkey. F Ü Sağ Bil Vet Derg 2015; 29: 19-21.
- 5. Şen E. Küresel ısınmanın kenelerle taşınan enfeksiyonlara etkileri. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2007; 37: 176-88.
- 6. Arıkan D, Tıraş Ü, Saraçoğlu D, Tasar MA, Dallar Y. Kene ısırığı nedeniyle basvuran olguların değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi 2009; 48: 29-31.
- 7. Jongejan F, Uilenberg G. The global importance of ticks. Parasitology 2004; 129: 3-14.
- 8. Sarı B, Taşkın G, Kılıç Y. Seroprevalence of Dirofilaria immitis, Ehrlichia canis and Borrelia burgdorferi in Dogs in Iğdır Province, Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2013; 19: 735-39.
- 9. Bulut C, Zeliha Kocak Tufan Z, Altun Ş, Altınel E, Kınıklı S, Demiroz AP. Kene ısırıklarında gözden kaçan bir hastalık: Lyme hastalığı. Mikrobiyol Bul 2009; 43: 487-92.
- 10. Steere AC. Lyme disease. New Engl J Med 2001; 345: 115-25.
- 11. Merdivenci A. Türkiye keneleri üzerine araştırmalar. In, Merdivenci A. (Ed): 1. Baskı, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 1969.
- 12. Estrada-Peña A, Bouattour A, Camicas JL, Walker AR. Ticks of Domestic Animals in the Mediterrean Region: A Guide to Identification of Species. 2nd Ed, Bioscience Reports, Scotland, 2004.
- 13. Karaer Z, Yukarı BA, Aydın L. Türkiye Keneleri ve Vektörlükleri. Editörler. Özcel MA , Daldal N: Artropod Hastalıkları Vektörler. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları 1997; 13: 363-434.
- 14. Yemişen M, Mete B, Balkan İİ. Lyme hastalığı. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi 2012; 29: 169-74.
- 15. Polat E, Çalışır B, Yücel A, Tüzer E. Türkiye'de Ixodes ricinus'lardan ilk defa ayrılan ve üretilen iki Borrelia Kökeni. T Parasitol Derg 1998; 22: 166-73.
- 16. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Ulusal mikrobiyoloji standartları: Lyme Hastalığının Mikrobiyolojik Tanısı. 2015. Available at:http://mikrobiyoloji.thsk.saglik.gov.tr. Retrieved January 1, 2015.
- 17. Polat E, Turhan V, Aslan M, Müsellim B, Önem Y, Ertuğrul B. Türkiye’de ilk kez etkenleri kultürde üretilen üç insan Lyme Hastalığı olgusu. Mikrobiyol Bul 2010; 44: 133-39.
- 18. Gray JS. The ecology of ticks transmitting Lyme borreliosis. Exp Appl Acarol 1998; 22: 249-58.
- 19. Bursali A, Keskin A, Tekin S. A review of the ticks (Acari: Ixodida) of Turkey: species diversity, hosts and geographical distribution. Exp Appl Acarol 2012; 57: 91-104.
- 20. Aydın MF, Aktaş M, Dumanlı N. Türkiye’nin Karadeniz Bölgesindeki Koyun ve Keçilerde Kene Enfestasyonları. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 18: 17-22.
- 21. Aydın L, Bakırcı S. Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitol Res 2007; 101 :163–66.
- 22. Güner, ES, Hashimoto N, Takada N, Kaneda K, Imai Y, Masuzawa T. First isolation and characterization of Borrelia burgdorferi sensu lato strains from Ixodes ricinus ticks in Turkey. J Med Microbiol 2003; 52, 807-13.
- 23. Güner ES, Watanabe M, Kadosaka T, Polat E, Gargili A, Gulanber A, Ohashi N, Kaneda K, Imai Y, Masuzawa T. Seroepide- miology of Borrelia burgdorferi sensulato and Anaplasma phagocytophilum in wild mice captured in northern Turkey. Epidemiol Infect 2005; 133: 331-36.
- 24. Yemisen M, Mete B, Balkan İ. Lyme Hastalığı. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2012; 29: 169-74.
- 25. Selçuk Ö, Alver Ö, Çatık S, Aydın L, Şenlik B. Determination of Diagnostic Value of ELISA for the Diagnosis of Anaplasmosis in Clinically Suspected Ruminants. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2015; 21: 691-5.
- 26. Kar S, Yılmazer N, Midilli K, Ergin S, Gargılı A. Borrelia burgdorferi s.l. and Rickettsia spp. in Ticks Collected from European Part of Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2013; 19: 19-24.
Öz
Amaç: Keneler pek çok hastalığa vektörlük eden artropodlardır. Ixodes cinsi kenelerin bulaştırdığı Lyme
hastalığının Türkiye’deki prevalansı bilinmemektedir. Evcil hayvanlarda da
görülebilen bu hastalığa Borrelia cinsi
bakteriler neden olmaktadır. Bu
çalışmanın amacı, 2015 Ağustos ve Eylül aylarında fındık hasat mevsiminde kene
tutunma şikayeti ile hastanelere başvuran hastalardan izole edilen keneleri
cins ve/veya tür düzeyinde tanımlamak ve Borrelia
spp. vektörü olup olmadıklarını belirlemektir.
Yöntem: Çalışmamız, 134 hastadan toplanan 152 kene üzerinde yapılmıştır.
Larva ve nimfler dahil örneklerin %95,24’ü Eylül ayında toplanmıştır. Kene
tutma şikâyetiyle müracaat eden tüm hastalar deniz seviyesindeki bahçelerde
fındık toplayan tarım işçilerinden oluşmaktadır. Keneler stereomikroskop ile
incelenerek cins ve tür düzeyinde tanımlanmış, hemolenf sıvıları karanlık alan
mikroskobu ile direkt olarak incelenmiş ve Borellia Barbour-Stoenner-Kelly
(BSK-H) besiyerinde kültürü yapılmıştır.
Bulgular: Kenelerin 126 (%82,9)’sı erişkin, 13 (%8,55)’ü
nimf ve 13 (%8,55)’ü larva olarak saptanmıştır. Erişkinlerin 125 (%82,2)’i Ixodes ricinus, 1 (%0,65)’i Rhipicephalus sanguineus, 13 nimf
(%8,55) ve 13 larvanın (%8,55) tamamı ise Ixodes
spp. olarak bulunmuştur. Bütün gelişim formları bir arada ve beklenen
döngülerinin dışında saptanmıştır I.
ricinus türü ve Ixodes spp.
olarak tanımlanan kenelerin 146’sında Lyme hastalığı etkeni Borellia cinsi bakteriler araştırılmıştır. Ixodes cinsi 146 kenenin 3 (%2,05)’ünde karanlık alan mikroskobu
ile Borrelia spp görülmüş, 5
(%3,4)’inde ise kültürde Borrelia spp.
üremiştir.
Sonuç: Bu sonuç yöremizde Lyme hastalığının görülebileceğini ve
bölgemizde rol alabilecek ana vektörün de Ixodes
ricinus olabileceğini düşündürmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Bakırcı S, Aysul N, Eren H, Ünlü AH, Karagenç T. Diversity of ticks biting humans in Aydın province of Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2014; 61: 93-8.
- 2. Hekimoğlu O, Özer AN. Distribution of hard tick species in Ankara, Turkey. Turk J Zool 2015; 39: 256-62.
- 3. İça A, Özkan F. Kütahya Yöresi’nde Yayılış Gösteren Kene Türlerinin Araştırılması. Turkiye Parazitol Derg 2015;39: 117-23.
- 4. Aydın MF. A Preliminary Study for Determining Tick Species Attached Humans in Bitlis Province of Turkey. F Ü Sağ Bil Vet Derg 2015; 29: 19-21.
- 5. Şen E. Küresel ısınmanın kenelerle taşınan enfeksiyonlara etkileri. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2007; 37: 176-88.
- 6. Arıkan D, Tıraş Ü, Saraçoğlu D, Tasar MA, Dallar Y. Kene ısırığı nedeniyle basvuran olguların değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi 2009; 48: 29-31.
- 7. Jongejan F, Uilenberg G. The global importance of ticks. Parasitology 2004; 129: 3-14.
- 8. Sarı B, Taşkın G, Kılıç Y. Seroprevalence of Dirofilaria immitis, Ehrlichia canis and Borrelia burgdorferi in Dogs in Iğdır Province, Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2013; 19: 735-39.
- 9. Bulut C, Zeliha Kocak Tufan Z, Altun Ş, Altınel E, Kınıklı S, Demiroz AP. Kene ısırıklarında gözden kaçan bir hastalık: Lyme hastalığı. Mikrobiyol Bul 2009; 43: 487-92.
- 10. Steere AC. Lyme disease. New Engl J Med 2001; 345: 115-25.
- 11. Merdivenci A. Türkiye keneleri üzerine araştırmalar. In, Merdivenci A. (Ed): 1. Baskı, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 1969.
- 12. Estrada-Peña A, Bouattour A, Camicas JL, Walker AR. Ticks of Domestic Animals in the Mediterrean Region: A Guide to Identification of Species. 2nd Ed, Bioscience Reports, Scotland, 2004.
- 13. Karaer Z, Yukarı BA, Aydın L. Türkiye Keneleri ve Vektörlükleri. Editörler. Özcel MA , Daldal N: Artropod Hastalıkları Vektörler. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları 1997; 13: 363-434.
- 14. Yemişen M, Mete B, Balkan İİ. Lyme hastalığı. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi 2012; 29: 169-74.
- 15. Polat E, Çalışır B, Yücel A, Tüzer E. Türkiye'de Ixodes ricinus'lardan ilk defa ayrılan ve üretilen iki Borrelia Kökeni. T Parasitol Derg 1998; 22: 166-73.
- 16. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Ulusal mikrobiyoloji standartları: Lyme Hastalığının Mikrobiyolojik Tanısı. 2015. Available at:http://mikrobiyoloji.thsk.saglik.gov.tr. Retrieved January 1, 2015.
- 17. Polat E, Turhan V, Aslan M, Müsellim B, Önem Y, Ertuğrul B. Türkiye’de ilk kez etkenleri kultürde üretilen üç insan Lyme Hastalığı olgusu. Mikrobiyol Bul 2010; 44: 133-39.
- 18. Gray JS. The ecology of ticks transmitting Lyme borreliosis. Exp Appl Acarol 1998; 22: 249-58.
- 19. Bursali A, Keskin A, Tekin S. A review of the ticks (Acari: Ixodida) of Turkey: species diversity, hosts and geographical distribution. Exp Appl Acarol 2012; 57: 91-104.
- 20. Aydın MF, Aktaş M, Dumanlı N. Türkiye’nin Karadeniz Bölgesindeki Koyun ve Keçilerde Kene Enfestasyonları. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 18: 17-22.
- 21. Aydın L, Bakırcı S. Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitol Res 2007; 101 :163–66.
- 22. Güner, ES, Hashimoto N, Takada N, Kaneda K, Imai Y, Masuzawa T. First isolation and characterization of Borrelia burgdorferi sensu lato strains from Ixodes ricinus ticks in Turkey. J Med Microbiol 2003; 52, 807-13.
- 23. Güner ES, Watanabe M, Kadosaka T, Polat E, Gargili A, Gulanber A, Ohashi N, Kaneda K, Imai Y, Masuzawa T. Seroepide- miology of Borrelia burgdorferi sensulato and Anaplasma phagocytophilum in wild mice captured in northern Turkey. Epidemiol Infect 2005; 133: 331-36.
- 24. Yemisen M, Mete B, Balkan İ. Lyme Hastalığı. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2012; 29: 169-74.
- 25. Selçuk Ö, Alver Ö, Çatık S, Aydın L, Şenlik B. Determination of Diagnostic Value of ELISA for the Diagnosis of Anaplasmosis in Clinically Suspected Ruminants. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2015; 21: 691-5.
- 26. Kar S, Yılmazer N, Midilli K, Ergin S, Gargılı A. Borrelia burgdorferi s.l. and Rickettsia spp. in Ticks Collected from European Part of Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2013; 19: 19-24.
Ayrıntılar
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
|---|---|
| Bölüm | Temel Tıp Bilimleri Araştırma Yazıları |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Mayıs 2017 |
| Kabul Tarihi | 4 Nisan 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017Cilt: 39 Sayı: 2 |