Öz
In the study, the barriers experienced by disabled individuals in the use of recreational areas and the reasons for preferring recreational areas were examined. A total of 221 disabled individuals with different disability groups participated in the study. Various variables were examined to change the barriers and preference factors for the use of recreational areas, and at the same time, the level of influence of the barriers experienced in the use of recreational areas on preference factors was determined. In addition to the demographic questionnaire, the data were obtained with the "Barriers to Participation in Recreation Areas" and "Preference Factors of Recreation Areas" developed by Gümüş and Alay Özgül in 2017. In the analysis of the data, frequency and percentage calculations for demographic characteristics, independent sample t test and ANOVA test to determine the differences between variables and measurement tools, post hoc test for intra-group comparisons, and regression test to determine the effect between measurement tools were applied. It was determined that participants who experienced recreational area use barriers below the average scores exhibited above-average levels of preference factors. Significant differences were determined between gender, age, perceived income, education level, having a special vehicle, district of residence, type of disability, disability status, having other disabled people in the family and reason for coming to the recreational area and recreational area use barriers and preference factors. At the same time, it was determined that the barriers to the use of recreational areas affected the preference factors by 16%. As a result of the research, it can be said that more scientific research and planning are needed in terms of eliminating individual limitations and structural difficulties in order to eliminate the barriers to the use of recreational areas and improve preference factors.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (Ocak, 2022). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. https:// www.aile.gov.tr/media/98625/eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_2022.pdf
- Akyol, C., Akkaşoğlu, S. (2020). Gençlerin boş zamanlarında rekreasyon faaliyetlerine katılım engelleri üzerine bir araştırma. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 8 (3), 2072-2089. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.649
- Aşıkkutlu, H.S., Kaya, L.G., Aşık, Y. (2022). Kadınların korunan alan tercihlerine yönelik rekreasyonel engellerin saptanması: Serenler Tepesi Tabiat Parkı Örneği. Mimarlık ve Yaşam Dergisi Journal of Architecture And Life, 7(3), 951-963. https://doi.org/10.26835/my.1170078
- Aydın, İ. (2021). Az gören bireylerin rekreatif faaliyetlere katılım engelleri ile algılanan stres ilişkisi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 23-32. https://doi.org/10.46385/tsbd.832197
- Bekci, B. (2012). Fiziksel engelli kullanıcılar için en uygun ulaşım akslarının erişebilirlik açıdan irdelenmesi: Bartın Kenti Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14, Özel Sayı, 26-36.
- Beşikçi, T. (2020). Üniversite kampüslerinde rekreasyon uygulamalarının serbest zaman engelleri, kolaylaştırıcıları ve doyumu üzerine etkileri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
- Coşkun, H. Y., & Koçak, A. (2010). Özürlü birey ve ailesinin sosyal iletişim sürecinde karşılaştığı ve yaşadığı durumlar hakkında teorik ve ampirik bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Çavdar, Ç. (2019). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve rekreasyonel faaliyetlere katılımlarına engel olan faktörler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Çavdar, Ç., & Yıldız, M. (2020). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve katılımlarına engel olan faktörler. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 437-449.
- Çiftçioğlu, S. (2022). Ortaokul öğrencilerinin rekreasyon faaliyetlerine katılım zorlukları: Mut örneği. Anatolia Social Research Journal, 1(1), 80-90.
- Erbaş, A. E., & Esra, S. (2020). Rekreaktif alan ve rekreasyon alanı kavramlarının mekânsal planlar bağlamında değerlendirilmesi. Journal of Awareness, 5(1), 13-26. https://doi.org/10.26809/joa.5.002
- Esatbeyoğlu, F., Güven Karahan, B. (2014). Engelli bireylerin fiziksel aktiviteye katılımlarının önündeki engeller. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe Journalof Sport Sciences, 25 (2), 43–55.
- Genç, Y. & Çat, G. (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-394.
- Gönen, M., Ceyhan, M.A., Çakır, Z., Zorba, E. & Coşkuntürk, O.S. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin rekreasyon alanı kullanımlarına ilişkin engel ve tercihleri, The Online Journal Of Recreation And Sports (TOJRAS), 11 (4), 59-76. https://doi.org/10.22282/ojrs.2022.109
- Gürbey, A. P. (2022). Evaluation of urban recreation areas ın terms of design and planning principles for the disabled: Istanbul-Göztepe 60th Anniversary Park. E-Scala Kırklareli University Journal Of The Faculty Of Architecture Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1(2), 87-107.
- Gürer, N. (2014). Rekreasyon alanlarının tasarlanmasında temel ilkeler, Ankara Eymir Gölü Örneği. Journal Of Recreation And Tourism Research (JRTR), 1(2), 1-17.
- OHT. (19 Temmuz 2023). https://onehealthtrust.org/
- Kamer Aksoy, Ö., Yılmaz, E., & Ersoy, B. (2022) Rekreasyon alanlarında engelli kullanımı açısından erişilebilirlik: İzmir İli Buca İlçesi Örneği. Artgrid, 4(2), 292-308. https://doi.org/10.57165/artgrid.1206080
- Kaya, S., Müderrisoğlu, H. (2015). Kentsel mekânlarda engellilerin rekreasyonel aktivite kısıtlayıcıları: Düzce Kent Merkezi Örneği. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi.
- Mergan, B. (2022). Engellilerde beden eğitimi ve spor eğitimi bölümü öğrencilerinin zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklere katılımına ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Meşhur, H. F. A. (2011). Ortopedik engellilerin istihdamında tele çalışmaya ilişkin tutumlar açısından bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 11(22), 72-118.
- Özşaker, M. (2012). Gençlerin serbest zaman aktivitelerine katılamama nedenleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14 (1), 126-131.
- Öztabak, M. Ü. (2017). Engelli bireylerin yaşamdan beklentilerinin incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 9, 355-375. https://doi.org/10.16947/fsmia.323388
- Subaşıoğlu, F. (2008). Üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümlerinin “engellilik farkındalığı” üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 9(2), 399-430. https://doi.org/10.15612/BD.2008.312
- Şapcılar, M. C., Kalkan, F. Ve Büyükşalvarcı, A. (2019). Akademisyenlerin rekreasyonel faaliyetlere katılımlarını engelleyen faktörlerin belirlenmesi: Turizm Fakülteleri örneği, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 5 (7), 9-29. https://doi.org/10.31576/smryj.264
- Ustalar, A., Şentürk, A., Gümüşgül, O. (2021). Antrenörlerin rekreasyonel faaliyetlere katılımlarını engelleyen faktörlerin belirlenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), 7(2): 448-468.
- Uzunoğlu, E. (2019). Engelli bireye sahip ailelerin sorunları ve sosyal dışlanması üzerine nitel bir inceleme, Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi.
- Yuncu, E.N., Dilmeç, M.U., Yurcu, G. (2020). Kentsel rekreatif park katılım engellerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi: Antalya İli Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (74), 426-436. https://doi.org/10.17719/jisr.11247
Öz
Çalışmada rekreatif alan kullanımında engelli bireylerin yaşadıkları engellerin ve rekreatif alanları tercih etme sebepleri incelenmiştir. Araştırmaya farklı engel gruplarında olan 221 engelli birey katılmıştır. Çeşitli değişkenlerin rekreatif alan kullanımına yönelik engelleri ve tercih etkenlerini değiştirme durumları incelenmiş, aynı zamanda rekreatif alan kullanımında yaşanan engellerin tercih etkenlerini etkileme düzeyi belirlenmiştir. Veriler demografik soru formunun yanı sıra, Gümüş ve Alay Özgül’ün 2017 yılında geliştirdikleri “Rekreasyon Alanı Katılım Engelleri” ve “Rekreasyon Alanı Tercih Etkenleri Ölçekleri” ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde demografik özellikler için frekans ve yüzde hesaplamaları, değişkenler ve ölçüm araçları arasındaki farkların belirlenmesine yönelik bağımsız örneklem t testi ve ANOVA testi, grup içi karşılaştırmalar için post hoc testi ve ölçüm araçları arasındaki etkinin belirlenmesinde regresyon testi uygulanmıştır. Ortalama puanların altında rekreatif alan kullanım engeli yaşayan katılımcıların ortalamanın üzerinde tercih etkenleri düzeyi sergilenmiştir. Cinsiyet, yaş, algılanan gelir, eğitim düzeyi, özel araca sahip olma, ikamet edilen ilçe, engel türü, engel durumu, ailede başka engelli olma durumu ve rekreasyonel alana geliş nedeni ile rekreatif alan kullanım engelleri ve tercih etkenleri arasında anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Aynı zamanda rekreatif alan kullanımına yönelik engellerin tercih etkenlerini %16 oranında etkilediği saptanmıştır. Araştırma sonucunda engellilerin rekreatif alanların kullanımına yönelik engellerini ortadan kaldırmak ve tercih faktörlerini iyileştirmek için bireysel sınırlılıkların ve yapısal zorlukların ortadan kaldırılması bakımından daha fazla bilimsel araştırmaya ve planlamaya ihtiyaç duyulduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (Ocak, 2022). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. https:// www.aile.gov.tr/media/98625/eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_2022.pdf
- Akyol, C., Akkaşoğlu, S. (2020). Gençlerin boş zamanlarında rekreasyon faaliyetlerine katılım engelleri üzerine bir araştırma. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 8 (3), 2072-2089. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.649
- Aşıkkutlu, H.S., Kaya, L.G., Aşık, Y. (2022). Kadınların korunan alan tercihlerine yönelik rekreasyonel engellerin saptanması: Serenler Tepesi Tabiat Parkı Örneği. Mimarlık ve Yaşam Dergisi Journal of Architecture And Life, 7(3), 951-963. https://doi.org/10.26835/my.1170078
- Aydın, İ. (2021). Az gören bireylerin rekreatif faaliyetlere katılım engelleri ile algılanan stres ilişkisi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 23-32. https://doi.org/10.46385/tsbd.832197
- Bekci, B. (2012). Fiziksel engelli kullanıcılar için en uygun ulaşım akslarının erişebilirlik açıdan irdelenmesi: Bartın Kenti Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14, Özel Sayı, 26-36.
- Beşikçi, T. (2020). Üniversite kampüslerinde rekreasyon uygulamalarının serbest zaman engelleri, kolaylaştırıcıları ve doyumu üzerine etkileri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
- Coşkun, H. Y., & Koçak, A. (2010). Özürlü birey ve ailesinin sosyal iletişim sürecinde karşılaştığı ve yaşadığı durumlar hakkında teorik ve ampirik bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Çavdar, Ç. (2019). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve rekreasyonel faaliyetlere katılımlarına engel olan faktörler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Çavdar, Ç., & Yıldız, M. (2020). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve katılımlarına engel olan faktörler. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 437-449.
- Çiftçioğlu, S. (2022). Ortaokul öğrencilerinin rekreasyon faaliyetlerine katılım zorlukları: Mut örneği. Anatolia Social Research Journal, 1(1), 80-90.
- Erbaş, A. E., & Esra, S. (2020). Rekreaktif alan ve rekreasyon alanı kavramlarının mekânsal planlar bağlamında değerlendirilmesi. Journal of Awareness, 5(1), 13-26. https://doi.org/10.26809/joa.5.002
- Esatbeyoğlu, F., Güven Karahan, B. (2014). Engelli bireylerin fiziksel aktiviteye katılımlarının önündeki engeller. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe Journalof Sport Sciences, 25 (2), 43–55.
- Genç, Y. & Çat, G. (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-394.
- Gönen, M., Ceyhan, M.A., Çakır, Z., Zorba, E. & Coşkuntürk, O.S. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin rekreasyon alanı kullanımlarına ilişkin engel ve tercihleri, The Online Journal Of Recreation And Sports (TOJRAS), 11 (4), 59-76. https://doi.org/10.22282/ojrs.2022.109
- Gürbey, A. P. (2022). Evaluation of urban recreation areas ın terms of design and planning principles for the disabled: Istanbul-Göztepe 60th Anniversary Park. E-Scala Kırklareli University Journal Of The Faculty Of Architecture Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1(2), 87-107.
- Gürer, N. (2014). Rekreasyon alanlarının tasarlanmasında temel ilkeler, Ankara Eymir Gölü Örneği. Journal Of Recreation And Tourism Research (JRTR), 1(2), 1-17.
- OHT. (19 Temmuz 2023). https://onehealthtrust.org/
- Kamer Aksoy, Ö., Yılmaz, E., & Ersoy, B. (2022) Rekreasyon alanlarında engelli kullanımı açısından erişilebilirlik: İzmir İli Buca İlçesi Örneği. Artgrid, 4(2), 292-308. https://doi.org/10.57165/artgrid.1206080
- Kaya, S., Müderrisoğlu, H. (2015). Kentsel mekânlarda engellilerin rekreasyonel aktivite kısıtlayıcıları: Düzce Kent Merkezi Örneği. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi.
- Mergan, B. (2022). Engellilerde beden eğitimi ve spor eğitimi bölümü öğrencilerinin zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklere katılımına ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Meşhur, H. F. A. (2011). Ortopedik engellilerin istihdamında tele çalışmaya ilişkin tutumlar açısından bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 11(22), 72-118.
- Özşaker, M. (2012). Gençlerin serbest zaman aktivitelerine katılamama nedenleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14 (1), 126-131.
- Öztabak, M. Ü. (2017). Engelli bireylerin yaşamdan beklentilerinin incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 9, 355-375. https://doi.org/10.16947/fsmia.323388
- Subaşıoğlu, F. (2008). Üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümlerinin “engellilik farkındalığı” üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 9(2), 399-430. https://doi.org/10.15612/BD.2008.312
- Şapcılar, M. C., Kalkan, F. Ve Büyükşalvarcı, A. (2019). Akademisyenlerin rekreasyonel faaliyetlere katılımlarını engelleyen faktörlerin belirlenmesi: Turizm Fakülteleri örneği, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 5 (7), 9-29. https://doi.org/10.31576/smryj.264
- Ustalar, A., Şentürk, A., Gümüşgül, O. (2021). Antrenörlerin rekreasyonel faaliyetlere katılımlarını engelleyen faktörlerin belirlenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), 7(2): 448-468.
- Uzunoğlu, E. (2019). Engelli bireye sahip ailelerin sorunları ve sosyal dışlanması üzerine nitel bir inceleme, Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi.
- Yuncu, E.N., Dilmeç, M.U., Yurcu, G. (2020). Kentsel rekreatif park katılım engellerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi: Antalya İli Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (74), 426-436. https://doi.org/10.17719/jisr.11247
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Spor ve Rekreasyon |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 15 Sayı: 1 |
