Özet
Kanser, hücrelerin anormal şekilde farklılaşma ve kontrolsüz olarak çoğalması ile karakterize önemli bir hastalık grubudur. Genellikle sadece kanser kök hücresi denen tek bir hücreden köken alır. Tümör hücrelerinin hızlı çoğalması, kanser kök hücrenin kendi kendini yenileyebilme özelliğinden dolayıdır. Kanser kök hücrelerinin tümör oluşumunda önemine rağmen, tümör dokusunda sayıları son derece azdır. Kanser kök hücre biyolojisi hakkında en fazla bilgiye lösemilerde sahibiz. Lösemi, hematopoitetik kanser kök hücresinden köken alan lökositlerin kontrolsüz çoğalması ile tanımlanan kan sisteminin malign bir hastalığıdır. Birçok farklı lösemide kanser kök hücreleri ile normal hematopoietik kök hücrelerinin farklılaşmaları aşamasında elde edilen moleküler değişiklikler, normal ve patolojik hücre farklılaşması arasındaki farkları ortaya koymaktadır. Lösemilerde değişik farklılaşma aşamalarında hücrelerin farklı yüzey markırlarının (belirteçlerinin) tanımlanması aynı farklılaşma aşamasında olan kök hücrelerin tanınmasının yolunu açmıştır. Tüm bu veriler lösemi kök hücrelerinin transformasyon ve farklılaşma süreçlerinin daha iyi anlaşılmasında kullanılmaktadır. Aynı zamanda ksenotransplantasyon çalışmaları ile aynı aşamadaki lösemi kök hücreleri kullanılarak farklı lösemi tiplerine sahip fare modelleri oluşturulmuştur. Bu fare modelleri ile yapılan çalışmalar sonucunda tanımlanan yeni moleküler belirteçler lösemi hastalarının tanısı ve prognozun belirlenmesinde kullanılabilecek bilgi ve bulgular vermektedir. Lösemi kök hücre biyolojisinin anlaşılması, kanserde hedefe doğrudan yapılan kemoterapi yöntemlerinin geliştirilmesinde bize yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak, lösemi kök hücreleri üzerinde yapılan çalışmalar insanoğluna yakın gelecekte löseminin üstesinden gelebilmesi için bir fırsat sunmaktadır.
Anahtar sözcükler: Kök hücre, lösemi kök hücresi, hücre farklılaşma, akut miyeloid lösemi, kronik myelositer lösemi
Abstract
Cancer as an important group of disease is characterized by the abnormal differentiation and proliferation of the cells without normal control. Cancer is generally originated from only a cell named cancer stem cell. Because of the selfrenewal capacity of cancer stem cells, over proliferation of tumor cells occurs. Despite of the importance of cancer stem cells in tumorogenesis, the existence in a tumor tissue is very few. The knowledge of cancer stem cell biology is most advanced in leukemias. Leukemia is a group of malignant diseases of the blood system, originated from hematopoietic cancer stem cells and characterized by uncontrolled overproduction of leukocytes. The molecular findings observed in cancer stem cells in various types of leukemias and normal hemaopoietic stem cells differentiation represented the difference between normal and pathologic cell differentiation. Cell surface markers defined in different maturation steps in leukemias had been used for the identification of the pure stem cells in the same stage. These findings had been used for the understanding the transformation and differentiation of leukemia stem cells. Also, xenotransplantation studies give us the mouse models which have different type of leukemia by using the pure leukemia stem cells. The new molecular markers observed in these further mouse experiments can give the opportunity to be used in the diagnosis and prognosis of leukemia patients. Understanding the biology of leukemia stem cells may help us in the development of new targeted chemotherapy strategies in cancer cases. So, the further experiments on leukemia stem cells seems having a chance for mankind to overcome the leukemia problem in near future.
Keywords: Stem cell, leukemia stem cell, cell differantiation, acute myeloid leukemia, chronic myeloid leukemia
Kanser, hücrelerin anormal şekilde farklılaşma ve kontrolsüz olarak çoğalması ile karakterize önemli bir hastalık grubudur. Genellikle sadece kanser kök hücresi denen tek bir hücreden köken alır. Tümör hücrelerinin hızlı çoğalması, kanser kök hücrenin kendi kendini yenileyebilme özelliğinden dolayıdır. Kanser kök hücrelerinin tümör oluşumunda önemine rağmen, tümör dokusunda sayıları son derece azdır. Kanser kök hücre biyolojisi hakkında en fazla bilgiye lösemilerde sahibiz. Lösemi, hematopoitetik kanser kök hücresinden köken alan lökositlerin kontrolsüz çoğalması ile tanımlanan kan sisteminin malign bir hastalığıdır. Birçok farklı lösemide kanser kök hücreleri ile normal hematopoietik kök hücrelerinin farklılaşmaları aşamasında elde edilen moleküler değişiklikler, normal ve patolojik hücre farklılaşması arasındaki farkları ortaya koymaktadır. Lösemilerde değişik farklılaşma aşamalarında hücrelerin farklı yüzey markırlarının (belirteçlerinin) tanımlanması aynı farklılaşma aşamasında olan kök hücrelerin tanınmasının yolunu açmıştır. Tüm bu veriler lösemi kök hücrelerinin transformasyon ve farklılaşma süreçlerinin daha iyi anlaşılmasında kullanılmaktadır. Aynı zamanda ksenotransplantasyon çalışmaları ile aynı aşamadaki lösemi kök hücreleri kullanılarak farklı lösemi tiplerine sahip fare modelleri oluşturulmuştur. Bu fare modelleri ile yapılan çalışmalar sonucunda tanımlanan yeni moleküler belirteçler lösemi hastalarının tanısı ve prognozun belirlenmesinde kullanılabilecek bilgi ve bulgular vermektedir. Lösemi kök hücre biyolojisinin anlaşılması, kanserde hedefe doğrudan yapılan kemoterapi yöntemlerinin geliştirilmesinde bize yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak, lösemi kök hücreleri üzerinde yapılan çalışmalar insanoğluna yakın gelecekte löseminin üstesinden gelebilmesi için bir fırsat sunmaktadır.
Kök hücre lösemi kök hücresi hücre farklılaşma akut miyeloid lösemi kronik myelositer lösemi
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Derlemeler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 21 Haziran 2012 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012Cilt: 34 Sayı: 2 |